صرف افعال (بخش 2)

به درس 12 از مجموعه آموزش زبان ترکی استانبولی برای نوآموزان خوش امدید. در درس قبل با اصول اولیه صرف افعال در زبان ترکی و نحوه صرف افعالی که بن انها به حروف صدادار ختم میشود آشنا شدیم. در این درس می خواهیم با نحوه صرف بقیه افعال آشنا شویم.

مرور درس قبل

در درس قبل یاد گرفتیم که در زبان ترکی، مانند فارسی برای صرف افعال ابتدا نشانه مصدری آنها (mak/mek) را حذف کرده و سپس پسوند مناسب را به ان اضافه می کنیم. البته در زبان ترکی برخلاف فارسی، اینکه بن فعل به چه حروفی ختم می شود هم اهمیت دارد و پسوندهای صرف با توجه به حروف اخر افعال انتخاب می شود.

در درس قبل با نحوه صرف افعالی که بن آنها به حروف صدادار ختم می شود آشنا شدیم. در این درس میخواهیم با نحوه صرف افعالی اشنا شویم که بن آنها به حروف بی صدا ختم می شود.

نحوه صرف افعالی که بن آنها به حروف بی صدا ختم می شود

این افعال به دو دسته متفاوت تقسیم می شوند:

• افعالی که بن آنها یک سیلابی است
• افعالی که بن آنها چند سیلابی است

سیلاب یعنی چه؟

شاید از کلاس اول به خاطر داشته باشید که با مفهومی به نام “بخش کردن” کلمات آشنا می شدیم. برای بخش کردن کلمه، آنها را به بخش های کوچکی با توجه به تعداد حروف صدادار تقسیم میکردیم و برای ادای هر بخش یکبار دست خود را پایین می آوردیم. مثلا برای بخش کردن واژه “کشاورز” داشتیم:

کشاورز = کِ + شا + وَرز

پس کشاورز سه بخش یا سیلاب دارد. این روش در واقع تعداد سیلاب های هر واژه را نشان میدهد.

افعال یک سیلابی

افعالی که بن آنها به حرف بی صدا ختم می شود و یک سیلاب دارد (بن آنها یک سیلابی است) با توجه به جدول زیر صرف می شوند:

آخرین حرف صدادار در بن فعل	a/ı/o/u	e/i/ö/ü
Ben	-arım	-erim
Sen	-arsın	-ersin
O	-ar	-er
Biz	-arız	-eriz
Siz	-arsınız	-ersiniz
Onlar	-arlar	-erler

در جدول بالا بسته به اینکه آخرین حرف صدادار در بن فعل چه باشد، میتوانید نوع صرف آن را ببینید. اگر این جدول را با جدول درس قبل مقایسه کنید متوجه می شوید که این دو جدول بسیار مشابه هستند. تنها تفاوت اضافه شدن چند حرف به پسوندهاست پس یادگرفتن آنها اصلا سخت نیست.

برای درک بهتر نحوه صرف افعال سعی میکنیم فعل yazmak (به معنای نوشتن) را صرف کنیم. ابتدا نشانه مصدری را حذف میکنیم تا فعل به صورت بن yaz درآید. بن این فعل یک سیلابی است و آخرین حرف صدادار آن هم حرف a است. با توجه به این اطلاعات فعل را صرف میکنیم:

yazmak(yaz) – نوشتن
Ben yazarım	من مینویسم
Sen yazarsın	تو می نویسی
O yazar	او می نویسد
Biz yazarız	ما می نویسیم
Siz yazarsınız	شما می نویسید
Onlar yazarlar	آنها می نویسند

برای درک بهتر، فعل çizmek (به معنای کشیدن) را صرف میکنیم. ابتدا نشانه مصدری را از فعل حذف میکنیم و بن آن به صورت çiz خواهد بود. سپس با توجه به حرف صدادار آخر آن (حرف i) آن را به صورت زیر صرف میکنیم:

çizmek(çiz) – کشیدن
Ben çizerim	من می کشم
Sen çizersin	تو می کشی
O çizer	او می کشد
Biz çizeriz	ما می کشیم
Siz çizersiniz	شما می کشید
Onlar çizerler	آنها می کشند

افعال چند سیلابی

برای افعال چند سیلابی ای که بن آنها به حروف بی صدا ختم می شود. روش صرف فعل تا حد زیادی مشابه روندهای قبلی است و تنها تفاوت های اندکی در جدول صرف وجود دارد. جدول زیر روش صرف این افعال را نشان میدهد:

آخرین حرف صدادار در بن فعل	a/ı	e/i	o/u	ö/ü
Ben	-ırım	-irim	-urum	-ürüm
Sen	-ırsın	-irsin	-ursun	-ürsün
O	-ır	-ir	-ur	-ür
Biz	-ırız	-iriz	-uruz	-ürüz
Siz	-ırsınız	-irsiniz	-ursunuz	-ürsünüz
Onlar	-ırlar	-irler	-urlar	-ürler

برای یادگیری نحوه صرف میتوانید به مثال های زیر توجه کنید:

kullanmak(kullan) – استفاده کردن		düşünmek(düşün) – فکر کردن
Ben kullanırım	من استفاده میکنم	Ben düşünürüm	من فکر میکنم
Sen kullanırsın	تو استفاده می کنی	Sen düşünürsün	تو فکر می کنی
O kullanır	او استفاده می کند	O düşünür	او فکر می کند
Biz kullanırız	ما استفاده می کنیم	Biz düşünürüz	ما فکر می کنیم
Siz kullanırsınız	شما استفاده می کنید	Siz düşünürsünüz	شما فکر می کنید
Onlar kullanırlar	آنها استفاده می کنند	Onlar düşünürler	آنها فکر می کنند

با استفاده روند گفته شده میتوان تقریبا همه افعال در زبان ترکی استانبولی را در زمان حال ساده صرف کرد.

برای ثبت آگهی رایگان به سایت شهر 24مراجعه کنید

صرف افعال (بخش 1)

به درس 11 از مجموعه آموزش زبان ترکی استانبولی برای نوآموزان خوش آمدید. در این درس می خواهیم در با نحوه صرف افعال در زبان ترکی آشنا شویم. اما پیش از آن کمی با ساختار عمومی و تعاریف مرتبط با صرف آشنا می شویم.

صرف فعل یعنی چه؟

از آنجا که در فارسی هم مانند ترکی، افعال صرف می شوند، درک این مفهوم اصلا برای فارسی زبانان سخت نیست. صرف فعل به معنای ایجاد تغییرات در فعل با توجه به فاعل جمله است. به مثال های زیر در فارسی توجه کنید:

من می خوابم.

تو می خوابی.

در دو مثال بالا، با توجه به تغییر کردن فاعل، فعل خوابیدن صرف شده است. این صرف در زبان فارسی از طریق اضافه شدن پسوندهایی مشخص به فعل صورت میگیرد. روند صرف فعل در ترکی هم به طور مشابهی از طریق اضافه شدن پسوندها انجام می گیرد اما تفاوت های کوچکی با فارسی دارد که در این درس و درس آینده با آنها آشنا می شویم.

نکته:

صرف افعال در هر زمان متفاوت خواهد بود. روندی که در این دو درس با آنها آشنا می شوید مربوط به صرف افعال در زمان حال ساده است. برای صرف افعال در زمانهای دیگر ممکن است ساختارها تا حدی تغییر کند.

صرف افعال در زبان ترکی

همانطور که گفته شد در زبان ترکی هم مشابه فارسی، صرف افعال از طریق اضافه شدن پسوندهایی به آنها صورت میگیرد. برای صرف یک فعل در زبان ترکی ابتدا باید نشانه مصدری را پیدا کرده و آن را حذف کنیم. (در فارسی نشانه مصدری “ن” است، مثلا مصدر “دیدن” بدون نشانه می شود “دید”.)

نشانه های مصدری در زبان ترکی mak/mek هستند. بعد از حذف نشانه های مصدری از افعال آنها به صورت بن درمی آیند و آماده صرف هستند. به مثال های زیر توجه کنید:

yazmak (نوشتن) – yaz

kullanmak (استفاده کردن) – kullan

yemek (خوردن) – ye

این کار ساده اولین بخش از صرف افعال است. توجه داشته باشید که شکل مصدری افعال، به نوعی شکل خنثی انها به حساب می آیند. مثلا اگر به دنبال فعلی در واژه نامه باشید، شکل مصدری آن را پیدا میکنید.

بخش دوم از صرف افعال در ترکی، کمی با فارسی متفاوت است. در اینجا باید به یک نکته در مورد فعل توجه کنید:

آیا بن فعل به حرف صدادار ختم می شود؟ (زبان ترکی 8 حرف صدادار دارد که در درس اول با آنها اشنا شدید)

در این درس تنها در مورد افعالی که به حرف صدادار ختم می شوند صحبت میکنیم و بقیه افعال را در درس بعدی بررسی میکنیم. اگر بن فعل ما به حرف صدادار ختم می شد باید به حرفی که آن ختم می شود و با استفاده از جدول زیر آن را صرف می کنیم:

آخرین حرف بن فعل	a/ı	e/i	o/u	ö/ü
Ben	-rım	-rim	-rum	-rüm
Sen	-rsın	-rsin	-rsun	-rsün
O	-r	-r	-r	-r
Biz	-rız	-riz	-ruz	-rüz
Siz	-rsınız	-rsiniz	-rsunuz	-rsünüz
Onlar	-rlar	-rler	-rlar	-rler

در درس 3 و در زمان یادگیری صرف فعل “بودن” با جدول مشابهی آشنا شدیم. در اینجا هم به طور مشابه باید با توجه به حرف آخر بن فعل از پسوند مناسب استفاده کنیم. برای مثال در پایین اقدام به صرف دو فعل می کنیم تا همه چیز را بهتر متوجه شویم.

صرف فعل yemek

برای صرف فعل yemek (به معنای خوردن) ابتدا نشانه مصدری آن را حذف می کنیم. در نتیجه بن فعل “ye” خواهد بود. حال به اخرین حرف بن فعل توجه می کنیم. اخرین حرف بن فعل، حرف “e” است. پس فعل yemek به صورت زیر صرف می شود:

yemek(ye) – خوردن
Ben yerim	من میخورم
Sen yersin	تو می خوری
O yer	او می خورد
Biz yeriz	ما میخوریم
Siz yersiniz	شما می خورید
Onlar yerler	آنها می خورند

همین روند را برای یک فعل دیگر هم انجام میدهیم تا این ساختار را بهتر یاد بگیریم.

صرف فعل başlamak

برای صرف فعل başlamak (به معنای شروع کردن) ابتدا نشانه مصدری آن را حذف میکنیم. در نتیجه بن فعل “başla” خواهد بود. حال به آخرین حرف بن فعل توجه می کنیم. آخرین حرف بن فعل، حرف “a” است. پس فعل başlamak به صورت زیر صرف می شود:

başlamak(başla) – شروع کردن
Ben başlarım	من شروع می کنم
Sen başlarsın	تو شروع می کنی
O başlar	او شروع می کند
Biz başlarız	ما شروع می کنیم
Siz başlarsınız	شما شروع می کنید
Onlar başlarlar	آنها شروع می کنند

برای ثبت آگهی رایگان به سایت شهر 24مراجه کنید

رنگ ها در زبان ترکی

به درس 10 از مجموعه آموزش زبان ترکی استانبولی برای نوآموزان خوش آمدید. در این درس قصد داریم نام رنگ های اصلی در زبان ترکی را یاد بگیریم.

رنگ ها به زبان ترکی

در جدول زیر میتوانید اصلی ترین رنگ ها در زبان ترکی را به همراه

فارسی	ترکی
سفید

Beyaz
طوسی

Gri
فیروزه ای

Türküaz
آبی

Mavi
آبی تیره

Lacivert
سبز

Yeşil
زرد

Sarı
نارنجی

Turuncu
قرمز

Kırmızı
صورتی

Pembe
بنفش

Mor
قهوه ای

Kahverengi
سیاه

Siyah

برای ثبت آگهی رایگان به سایت شهر 24مراجه کنید

جمع بستن اسامی در زبان ترکی

به درس 9 از مجموعه آموزش زبان ترکی استانبولی برای نوآموزان خوش آمدید. در این درس می خواهیم با روش تبدیل اسامی مفرد به جمع در زبان ترکی آشنا شویم.

جمع بستن اسامی در ترکی

برای جمع بستن اسامی در زبان ترکی مشابه فارسی به آنها پسوند اضافه می کنیم. البته در ترکی برای جمع بستن اسامی بسته به حرف اخر صدادار آنها، باید از یکی از دو پسوند ler یا lar استفاده کرد.

جدول زیر نحوه جمع بستن اسامی را در زبان ترکی نشان میدهد:

آخرین حرف صدادار	پسوند
a, ı, o, u	-lar
e, i, ö, ü	-ler

برای مثال برای جمع بستن واژه Araba (به معنای ماشین) ابتدا آخرین حرف صدادار آن را بررسی میکنیم، در این واژه اخرین حرف صدادار حرف a است پس حالت جمع آن می شود Arabalar. به طور مشابه برای واژه Kalem (به معنای خودکار) با توجه به حرف آخر صدادار آن (که حرف e است) شکل جمع آن به صورت Kalemler خواهد بود.

در پایین می توانید مثال های بیشتری را ببینید:

Kapı – Kapılar (در – درها)
Top – Toplar (توپ – توپ ها)
Soru – Sorular (سوال – سوالات)

 

Cami – Camiler (مسجد – مساجد)
Göz – Gözler (چشم – چشم ها)
Türk – Türkler (ترک – ترک ها)

 

تمرین: برای تمرین می توانید حالت جمع اسامی زیر را به دست آورید:

hafta (هفته)

yıll (سال)

Kişi (فرد، انسان)

grup (گروه)

gün (روز)

برای ثبت اگهی رایگان به سایت شهر24مراجه کنید

اعداد 1 تا 19 در زبان ترکی

به درس 8 از مجموعه آموزش زبان ترکی استانبولی برای نوآموزان خوش آمدید. در این درس میخواهیم با اعداد 1 تا 19 در زبان ترکی آشنا شویم. مانند تقریبا همه زبان ها در ترکی هم اعداد 1 تا 10 قاعده خاصی ندارند و باید به طور کامل آنها را حفظ کنید.

اعداد 1 تا 10 در ترکی

جدول زیر هر یک از اعداد یک تا ده در زبان ترکی را نشان میدهد:

ترکی	اعداد	فارسی
Bir	1	یک
İki	2	دو
Üç	3	سه
Dört	4	چهار
Beş	5	پنج
Altı	6	شش
Yedi	7	هفت
Sekiz	8	هشت
Dokuz	9	نه
On	10	ده

اعداد 11 تا 19 در ترکی

ساختن اعداد 11 تا 19 در ترکی بسیار ساده است چون این اعداد برخلاف فارسی کاملا با قاعده ساخته می شوند. برای ساختن اعداد بین 11 تا 19 کافیست تا رقم اول را در کنار عدد ده (On) بگذارید. جدول زیر اعداد بین یازده تا نوزده را نشان میدهد:

ترکی	اعداد	فارسی
on bir	11	یازده
oniki	12	دوازده
on üç	13	سیزده
on dört	14	چهارده
onbeş	15	پانزده
on altı	16	شانزده
on yedi	17	هفده
onsekiz	18	هجده
on dokuz	19	نوزده

سعی کنید حتما اعداد 1 تا 10 را در این درس یاد بگیرید چون دانستن اعداد یکی از پایه های یادگیری زبان است.

تمرین: اعداد زیر را به زبان ترکی بخوانید:

2	13	5
8	19	4
3	1	12
9	15	6
7	11	10

برای ثبت اگهی رایگانبه سایت شهر24 مراجه کنید

جملات سوالی بله و خیر در زبان ترکی

به درس 7 از مجموعه آموزش زبان ترکی استانبولی برای نوآموزان خوش آمدید. در این درس می خواهیم با نحوه ساخت سوالات بله/خیر در زبان ترکی آشنا شویم. در درسهای قبلی با نحوه ساختن عبارت “من هستم” و منفی کردن آن آشنا شدید. در این درس میخواهیم با استفاده از همان عبارت های درس قبل سوالات ساده بله/خیر بسازیم.

ساختن جملات سوالی در زبان ترکی

ساختن جملات سوالی بله /خیر در ترکی هم احتمالا با زبانهایی که تا به حال یاد گرفته اید متفاوت است. برای ساختن یک جمله سوالی در زبان ترکی از یک واژه سوالی ساز استفاده می شود (مشابه واژه منفی ساز که در درس 5 یاد گرفتید) در اینجا هم فقط واژه سوالی ساز صرف می شود و اسم و صفت در جمله دیگر پسوندی نمی گیرد.

واژه سوالی ساز در ترکی، واژه mi است (که البته در شکل صرف شده ممکن است گاهی کاملا تغییر کند).  واژه سوالی ساز mi

با واژه منفی ساز değil یک تفاوت دیگر هم دارد و آن صرف متفاوت واژه با توجه به حرف صدادار آخر واژه ایست که ان را منفی میکند. پس استفاده از mi کمی سختر از değil است.

جدول زیر نحوه صرف mi برای حالت های مختلف برای ضمایر شخصی را نشان میدهد:

آخرین حرف صدادار	a/ı	e/i	o/u	ö/ü
Ben	mıyım	miyim	muyum	müyüm
Sen	mısın	misin	musun	müsün
O	mı	mi	mu	mü
Biz	mıyız	miyiz	muyuz	müyüz
Siz	mısınız	misiniz	musunuz	müsünüz
Onlar	mı	mi	mu	mü

همانطور که میبینید واژه mi ممکن است در برخی از حالت ها کاملا تغییر کند. گرچه نوع صرف این واژه با حالت های صرف اسامی شباهت های زیادی دارد پس یاد گرفتن آن خیلی سخت نیست. در جدول زیر دو مثال متفاوت را برای ضمایر شخصی متفاوت سوالی می کنیم:

ترکی	فارسی	ترکی	فارسی
Ben doktor muyum?	آیا من دکتر هستم؟	Ben güzel miyim?	آیا من زیبا هستم؟
Sen doktor musun?	آیا تو دکتر هستی؟	Sen güzel misin?	آیا تو زیبا هستی؟
O doktor mu?	آیا او دکتر است؟	O güzel mi?	آیا او زیبا است؟
Biz doktor muyuz?	آیا ما دکتر هستیم؟	Biz güzel miyiz?	آیا ما زیبا هستیم؟
Siz doktor musunuz?	آیا شما دکتر هستید؟	Siz güzel misiniz?	آیا شما زیبا هستید؟
Onlar doktor mu?	آیا آنها دکتر هستند؟	Onlar güzel mi?	آیا آنها زیبا هستند؟

با سایت شهر24 دیده شوید

عبارات کاربردی در زبان ترکی

به درس 6 از مجموعه آموزش زبان ترکی استانبولی برای نوآموزان خوش آمدید. در این درس قصد داریم با برخی از اصلاحات بسیار کاربردی در زبان ترکی آشنا شویم. دانستن این اصلاحات در کنار کمک به شما در درک بهتر زبان ترکی، به شما کمک می کند تا کمی با شباهت های ترکی و فارسی آشنا شوید.

سلام و خداحافظی

عبارت زیر، کاربردی ترین و ساده ترین عبارت برای ادای سلام یا خداحافظی در زبان ترکی هستند:

ترکی	فارسی
Merhaba	سلام
Selam	سلام
Günaydın	صبح بخیر
İyi günler	روز بخیر
İyi akşamlar	عصر بخیر
İyi geceler	شب بخیر
Hoşçakal	خداحافظ (توسط کسی که می رود)
Güle güle	خداحافظ (توسط کسی که می ماند)

در رابطه با خداحافظی در زبان ترکی، اصطلاح Güle güle! فقط به فردی گفته می شود که دارد محیطی را ترک می کند. پس توسط فردی که در آنجا می ماند گفته می شود.

در رابطه با دو واژه Selam و Merhaba هر دو این واژه ها به معنای سلام هستند اما Merhaba کمی محترمانه تر است و بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد. Selam بیشتر شکل صمیمانه دارد.

تعرفات و احوال پرسی

عبارت های زیر ساده ترین و کاربردی ترین عبارات مورد استفاده در تعارفات و احوال پرسی ها در زبان ترکی هستند.

ترکی	فارسی
İyiyim	خوبم
Teşekkür ederim	ممنون
Birşey değil	خواهش می کنم (در جواب تشکر)
Lütfen	لطفا
Özür dilerim Pardon	متاسفم، ببخشید
Afedersiniz	ببخشید
Tamam	خوبه، خب، اوکی
Hoş Geldiniz	خوش  آمدید

بله و خیر

دو واژه بسیار مهم دیگر در هر زبان واژه های “بله” و “خیر” هستند که معادل های آنها را در ترکی می بینید.

ترکی	فارسی
Evet	بله
Hayır	خیر

در درس های بعدی با عبارتهای کاربردی بیشتری آشنا خواهیم شد.

منفی کردن جملات ساده در زبان ترکی

به درس پنجم از مجموعه آموزش زبان ترکی برای نوآموزان خوش آمدید. در این درس می خواهیم با نحوه منفی کردن جملات ساده ای که در درس قبل یاد گرفتیم آشنا شویم.

در ترکی جملات چطور منفی می شوند؟

ساختار منفی شدن جملات در ترکی احتمالا با تمام زبان هایی که قبلا با آنها آشنا شده بودید متفاوت است اما در عین حال بسیار ساده است. توجه داشته باشید که در این درس نمی خواهیم در مورد منفی کردن همه جملات صحبت کنیم، بلکه تنها جملات مسندی که در درس قبل یاد گرفتیم را منفی می کنیم.

برای منفی کردن جملات با “هستم” از واژه منفی ساز değil در زبان ترکی استفاده می شود. این واژه پس از اسم می آید و در صورت وجود آن به جای صرف کردن اسم ما değil را صرف می کنیم (پسوندها به جای اسم به değil اضافه می شوند)

این یعنی در جملات منفی به طور کلی اسم یا صفت صرف نمی شوند بلکه فقط واژه منفی ساز صرف می شود. جدول زیر نحوه صرف değil را برای ضمایر متفاوت نشان می دهد:

ضمیر شخصی	واژه منفی ساز
Ben	değilim
Sen	değilsin
O	değil
Biz	değiliz
Siz	değilsiniz
Onlar	değiller

پسوندهای صرف değil کاملا مشابه پسوندهای صرف اسامی است، پس یادگرفتن حالات محتلف صرف آن بسیار ساده است.

همانطور که در جدول بالا مشخص است değil با توجه حرف صدادار آخر هیچ تغییری نمی کند و برای هر ضمیر شخصی تنها یک شکل دارد.  به مثال های زیر توجه کنید:

ترکی	فارسی	ترکی	فارسی
en doktor değilim	من دکتر نیستم.	Ben güzel değilim	من زیبا نیستم.
Sen doktor değilsin	تو دکتر نیستی.	Sen güzel değilsin	تو زیبا نیستی.
O doktor değil	او دکتر نیست.	O güzel değil	او زیبا نیست.
Biz doktor değiliz	ما دکتر نیستیم.	Biz güzel değiliz	ما زیبا نیستیم.
Siz doktor değilsiniz	شما دکتر نیستید.	Siz güzel değilsiniz	شما زیبا نیستید.
Onlar doktor değiller	آنها دکتر نیستند.	Onlar güzel değiller	آنها زیبا نیستند.

همانطور که گفته شد، واژه منفی ساز değil با توجه به اسم تغییری نمی کند، پس برای هر دو مثال بالا به یک صورت صرف شده. همچنین توجه داشته باشید که اسم و صفت بالا دیگر صرف نشده اند و در تمام حالات به صورت پایه نوشته شده اند.

صرف فعل بودن در زبان ترکی

به درس چهارم از مجموعه آموزش زبان ترکی استانبولی برای نوآموزان خوش آمدید. در درس قبل با نحوه ساختن عبارت “من هستم” در زبان ترکی آشنا شدیم. در این درس میخواهیم با همین ساختار برای بقیه ضمایر شخصی هم آشنا شویم.

مرور اطلاعات قبلی

در درس قبل یاد گرفتیم که برای ساختن عبارت ها با “هستم” در زبان ترکی از پسوندها استفاده می شود. نحوه استفاده از این پسوندها بسته به اینکه آخرین صرف صدادار یک اسم یا صفت چه بود می توانست متفاوت باشد. در درس قبل با نحوه ساختن عبارت “من هستم” برای حالات متفاوت هم آشنا شدیم. حال میخواهیم با پسوندهای صرف “هستم” برای ضمایر دیگر آشنا شویم.

جدول صرف برای ضمایر مفرد

جدول زیر ضمایر مفرد در زبان ترکی را به همراه پسوندهای صرف آنها نشان میدهد:

آخرین حرف صدادار	a/ı	e/i	o/u	ö/ü
Ben	-[y]ım	-[y]im	-[y]um	-[y]üm
Sen	-sın	-sin	-sun	-sün
O	–	–	–	–

نکته 1: با توجه به اینکه پسوندهای ضمیر Sen همگی با حروف بی صدا شروع می شوند، این پسوندها دیگر نیازی به “y” ندارند.

نکته 2: برای سوم شخص مفرد نیازی به اضافه کردن هیچ پسوندی نیست. در واقع خود واژه بدون پسوند، حالت صرف شده برای سوم شخص مفرد را ایجاد می کند.

حال به مثال های زیر توجه کند (از درس قبل با چهار واژه صرف شده doktor،güzel،  baba و kötü آشنا هستیم):

ترکی	فارسی	ترکی	فارسی
Ben doktorum	من یک دکتر هستم	Ben güzelim	من زیبا هستم
Sen doktorsun	تو یک دکتر هستی	Sen güzelsin	تو زیبا هستی
O doktor	او یک دکتر است	O güzel	او زیبا است
ترکی	فارسی	ترکی	فارسی
Ben babayım	من یک پدر هستم	Ben kötüyüm	من بد هستم
Sen babasın	تو یک پدر هستیی	Sen kötüsün	تو بد هستی
O baba	او یک پدر است	O kötü	او بد است

جدول صرف برای ضمایر جمع

حال با پسوندهای صرف برای ضمایر جمع در زبان ترکی آشنا می شویم:

آخرین حرف صدادار	a/ı	e/i	o/u	ö/ü
Biz	-[y]ız	[y]iz	-[y]uz	-[y]üz
Siz	-sınız	-siniz	-sunuz	-sünüz
Onlar	-lar	-ler	-lar	-ler

نکته 1: در صورتی که به جدول بالا دقت کنید شباهت هایی بین حالات مفرد و جمع برای دو ضمیر Biz و Siz خواهید دید. در واقع حالات صرف برای حالت مفرد و جمع این دو ضمیر بسیار به هم شبیه هستند. این موضوع یاد گرفتن حالات صرف ترکی را بسیار ساده می کند.

نکته 2: برای ضمیر Biz (اول شخص جمع) هم مانند شکل مفرد آن باید در صورتی که واژه به حرف صدادار ختم می شد از حرف “y” استفاده کرد.

حال مثال های بالا را برای حالت های جمع صرف میکنیم:

ترکی	فارسی	ترکی	فارسی
Biz doktoruz	ما دکتر هستیم	Biz güzeliz	ما زیبا هستیم
Siz doktorsunuz	شما دکتر هستید	Siz güzelsiniz	شما زیبا هستید
Onlar doktorlar	آنها دکتر هستند	Onlar güzeller	آنها زیبا هستند
ترکی	فارسی	ترکی	فارسی
iz babayız	ما پدر هستیم	Biz kötüyüz	ما بد هستیم
Siz babasınız	شما پدر هستید	Siz kötüsünüz	شما بد هستید
Onlar babalar	آنها پدر هستند	Onlar kötüler	آنها بد هستند

با یادگیری پسوندهای صرف در این درس، شما دید کلی ای در مورد ساختار زبان ترکی به دست آوردید. نحوه اضافه شدن پسوندها در این زبان، در بخش های مختلف گرامری تکرار می شود. این موضوع به نوعی پایه دستور زبان ترکی است.

من هستم در زبان ترکی

به درس سوم از مجموعه آموزش زبان ترکی استانبولی برای نوآموزان خوش آمدید.در این درس میخواهیم کمی با نحوه گفتم عبارت “من هستم” در زبان ترکی آشنا شویم.

فعل بودن در زبان ترکی

همانطور که قبلا گفتیم استفاده از پسوندها در زبان ترکی نسبتا گسترده است. در زبان ترکی فعل “بودن” به شکلی که در فارسی استفاده می شود، کاربری ندارد. برای ساختن جملات با “بودن” در ترکی معمولا از پسوندها استفاده می شود.

البته این موضوع زیاد برای فارسی زبانان عجیب نیست، چون ما هم در زبان محاوره ای به جای استفاده از شکل صرف شده “بودن” از پسوند استفاده می کنیم. مثلا به جای “من دکتر هستم.” می گوییم “من دکترم.” در اینجا پسوند “م” همان کار فعل “بودن” را انجام می دهد.

برای ساختن جمله “من دکترم.” در زبان ترکی کافیست به واژه doktor (دکتر) پسوند um را اضافه کنیم. پس جمله “من دکترم” می شود:

Ben doktorum (من دکتر هستم./من دکترم.)

تفاوت در پسوندهای صرف

پسوند um که در مثال بالا به آن اشاره کردیم همیشه ثابت نیست. بسته به اینکه آخرین حرف صدادار کلمه چیست، این پسوندها میتوانند تا مقدار کمی تغییر کنند. تشخیص این موضوع شاید در ابتدا کمی سخت به نظر برسد، اما با کمی تمرین به علت هارمونی بین کلمات و پسوندها، به سادگی و به طور ناخودآگاه آنها را یاد خواهید گرفت. جدول زیر حالت های مختلف پسوندهای صرف را نشان میدهد، در ادامه در مورد آنها بیشتر توضیح میدهیم:

آخرین حرف صدادار	a/ı	e/i	o/u	ö/ü
Ben	-[y]ım	-[y]im	-[y]um	-[y]üm

حال سعی می کنیم با استفاده از جدول بالا، جملات ساده ای با کلمات و صفات متفاوت بسازیم. ابتدا به مثال قبلی نگاهی دیگر می اندازیم:

Ben doktorum (من دکترم.)

چون در واژه doktor آخرین حرف صدادار حرف o است، از پسوند um استفاده کردیم. حال مثال دیگر را با یک صفت بررسی میکنیم. صفت güzel به معنای “زیبا” را در نظر میگیریم. آخرین حرف صدادار این صفت حرف e است. پس “من زیبا هستم.” می شود:

Ben güzelim (من زیبا هستم.)

شاید متوجه حرف y در پرانتز رو به روی هر پسوند هم شده باشید. این حرف در صورتی به پسوند اضافه می شود که کلمه به حرف صدادار ختم شود؛ مثلا واژه baba (به معنای پدر یا بابا) را در نظر بگیرید، آخرین حرف صدادار این واژه حرف a است، پس “من بابا هستم” در ترکی می شود:

Ben babayım (من پدر هستم.)

y به این دلیل به واژه اضافه شده که ادا کردن دو حرف صدادار پشت سرهم را ساده تر کند. مثال بعدی ما هم از همین قاعده تبعیت می کند. صفت kötü به معنای بد را در نظر میگیریم. اخرین حرف صدادار این واژه ü است و البته اخرین حرف واژه هم صدادار است، پس “من بد هستم.” در ترکی می شود:

Ben kötüyüm (من بد هستم.)

در درس بعدی حالت های دیگر صرف بودن را برای بقیه ضمایر شخصی یاد میگیریم.