صرف افعال (بخش 2)

به درس 12 از مجموعه آموزش زبان ترکی استانبولی برای نوآموزان خوش امدید. در درس قبل با اصول اولیه صرف افعال در زبان ترکی و نحوه صرف افعالی که بن انها به حروف صدادار ختم میشود آشنا شدیم. در این درس می خواهیم با نحوه صرف بقیه افعال آشنا شویم.

مرور درس قبل

در درس قبل یاد گرفتیم که در زبان ترکی، مانند فارسی برای صرف افعال ابتدا نشانه مصدری آنها (mak/mek) را حذف کرده و سپس پسوند مناسب را به ان اضافه می کنیم. البته در زبان ترکی برخلاف فارسی، اینکه بن فعل به چه حروفی ختم می شود هم اهمیت دارد و پسوندهای صرف با توجه به حروف اخر افعال انتخاب می شود.

در درس قبل با نحوه صرف افعالی که بن آنها به حروف صدادار ختم می شود آشنا شدیم. در این درس میخواهیم با نحوه صرف افعالی اشنا شویم که بن آنها به حروف بی صدا ختم می شود.

نحوه صرف افعالی که بن آنها به حروف بی صدا ختم می شود

این افعال به دو دسته متفاوت تقسیم می شوند:

• افعالی که بن آنها یک سیلابی است
• افعالی که بن آنها چند سیلابی است

سیلاب یعنی چه؟

شاید از کلاس اول به خاطر داشته باشید که با مفهومی به نام “بخش کردن” کلمات آشنا می شدیم. برای بخش کردن کلمه، آنها را به بخش های کوچکی با توجه به تعداد حروف صدادار تقسیم میکردیم و برای ادای هر بخش یکبار دست خود را پایین می آوردیم. مثلا برای بخش کردن واژه “کشاورز” داشتیم:

کشاورز = کِ + شا + وَرز

پس کشاورز سه بخش یا سیلاب دارد. این روش در واقع تعداد سیلاب های هر واژه را نشان میدهد.

افعال یک سیلابی

افعالی که بن آنها به حرف بی صدا ختم می شود و یک سیلاب دارد (بن آنها یک سیلابی است) با توجه به جدول زیر صرف می شوند:

آخرین حرف صدادار در بن فعل	a/ı/o/u	e/i/ö/ü
Ben	-arım	-erim
Sen	-arsın	-ersin
O	-ar	-er
Biz	-arız	-eriz
Siz	-arsınız	-ersiniz
Onlar	-arlar	-erler

در جدول بالا بسته به اینکه آخرین حرف صدادار در بن فعل چه باشد، میتوانید نوع صرف آن را ببینید. اگر این جدول را با جدول درس قبل مقایسه کنید متوجه می شوید که این دو جدول بسیار مشابه هستند. تنها تفاوت اضافه شدن چند حرف به پسوندهاست پس یادگرفتن آنها اصلا سخت نیست.

برای درک بهتر نحوه صرف افعال سعی میکنیم فعل yazmak (به معنای نوشتن) را صرف کنیم. ابتدا نشانه مصدری را حذف میکنیم تا فعل به صورت بن yaz درآید. بن این فعل یک سیلابی است و آخرین حرف صدادار آن هم حرف a است. با توجه به این اطلاعات فعل را صرف میکنیم:

yazmak(yaz) – نوشتن
Ben yazarım	من مینویسم
Sen yazarsın	تو می نویسی
O yazar	او می نویسد
Biz yazarız	ما می نویسیم
Siz yazarsınız	شما می نویسید
Onlar yazarlar	آنها می نویسند

برای درک بهتر، فعل çizmek (به معنای کشیدن) را صرف میکنیم. ابتدا نشانه مصدری را از فعل حذف میکنیم و بن آن به صورت çiz خواهد بود. سپس با توجه به حرف صدادار آخر آن (حرف i) آن را به صورت زیر صرف میکنیم:

çizmek(çiz) – کشیدن
Ben çizerim	من می کشم
Sen çizersin	تو می کشی
O çizer	او می کشد
Biz çizeriz	ما می کشیم
Siz çizersiniz	شما می کشید
Onlar çizerler	آنها می کشند

افعال چند سیلابی

برای افعال چند سیلابی ای که بن آنها به حروف بی صدا ختم می شود. روش صرف فعل تا حد زیادی مشابه روندهای قبلی است و تنها تفاوت های اندکی در جدول صرف وجود دارد. جدول زیر روش صرف این افعال را نشان میدهد:

آخرین حرف صدادار در بن فعل	a/ı	e/i	o/u	ö/ü
Ben	-ırım	-irim	-urum	-ürüm
Sen	-ırsın	-irsin	-ursun	-ürsün
O	-ır	-ir	-ur	-ür
Biz	-ırız	-iriz	-uruz	-ürüz
Siz	-ırsınız	-irsiniz	-ursunuz	-ürsünüz
Onlar	-ırlar	-irler	-urlar	-ürler

برای یادگیری نحوه صرف میتوانید به مثال های زیر توجه کنید:

kullanmak(kullan) – استفاده کردن		düşünmek(düşün) – فکر کردن
Ben kullanırım	من استفاده میکنم	Ben düşünürüm	من فکر میکنم
Sen kullanırsın	تو استفاده می کنی	Sen düşünürsün	تو فکر می کنی
O kullanır	او استفاده می کند	O düşünür	او فکر می کند
Biz kullanırız	ما استفاده می کنیم	Biz düşünürüz	ما فکر می کنیم
Siz kullanırsınız	شما استفاده می کنید	Siz düşünürsünüz	شما فکر می کنید
Onlar kullanırlar	آنها استفاده می کنند	Onlar düşünürler	آنها فکر می کنند

با استفاده روند گفته شده میتوان تقریبا همه افعال در زبان ترکی استانبولی را در زمان حال ساده صرف کرد.

برای ثبت آگهی رایگان به سایت شهر 24مراجعه کنید

صرف افعال (بخش 1)

به درس 11 از مجموعه آموزش زبان ترکی استانبولی برای نوآموزان خوش آمدید. در این درس می خواهیم در با نحوه صرف افعال در زبان ترکی آشنا شویم. اما پیش از آن کمی با ساختار عمومی و تعاریف مرتبط با صرف آشنا می شویم.

صرف فعل یعنی چه؟

از آنجا که در فارسی هم مانند ترکی، افعال صرف می شوند، درک این مفهوم اصلا برای فارسی زبانان سخت نیست. صرف فعل به معنای ایجاد تغییرات در فعل با توجه به فاعل جمله است. به مثال های زیر در فارسی توجه کنید:

من می خوابم.

تو می خوابی.

در دو مثال بالا، با توجه به تغییر کردن فاعل، فعل خوابیدن صرف شده است. این صرف در زبان فارسی از طریق اضافه شدن پسوندهایی مشخص به فعل صورت میگیرد. روند صرف فعل در ترکی هم به طور مشابهی از طریق اضافه شدن پسوندها انجام می گیرد اما تفاوت های کوچکی با فارسی دارد که در این درس و درس آینده با آنها آشنا می شویم.

نکته:

صرف افعال در هر زمان متفاوت خواهد بود. روندی که در این دو درس با آنها آشنا می شوید مربوط به صرف افعال در زمان حال ساده است. برای صرف افعال در زمانهای دیگر ممکن است ساختارها تا حدی تغییر کند.

صرف افعال در زبان ترکی

همانطور که گفته شد در زبان ترکی هم مشابه فارسی، صرف افعال از طریق اضافه شدن پسوندهایی به آنها صورت میگیرد. برای صرف یک فعل در زبان ترکی ابتدا باید نشانه مصدری را پیدا کرده و آن را حذف کنیم. (در فارسی نشانه مصدری “ن” است، مثلا مصدر “دیدن” بدون نشانه می شود “دید”.)

نشانه های مصدری در زبان ترکی mak/mek هستند. بعد از حذف نشانه های مصدری از افعال آنها به صورت بن درمی آیند و آماده صرف هستند. به مثال های زیر توجه کنید:

yazmak (نوشتن) – yaz

kullanmak (استفاده کردن) – kullan

yemek (خوردن) – ye

این کار ساده اولین بخش از صرف افعال است. توجه داشته باشید که شکل مصدری افعال، به نوعی شکل خنثی انها به حساب می آیند. مثلا اگر به دنبال فعلی در واژه نامه باشید، شکل مصدری آن را پیدا میکنید.

بخش دوم از صرف افعال در ترکی، کمی با فارسی متفاوت است. در اینجا باید به یک نکته در مورد فعل توجه کنید:

آیا بن فعل به حرف صدادار ختم می شود؟ (زبان ترکی 8 حرف صدادار دارد که در درس اول با آنها اشنا شدید)

در این درس تنها در مورد افعالی که به حرف صدادار ختم می شوند صحبت میکنیم و بقیه افعال را در درس بعدی بررسی میکنیم. اگر بن فعل ما به حرف صدادار ختم می شد باید به حرفی که آن ختم می شود و با استفاده از جدول زیر آن را صرف می کنیم:

آخرین حرف بن فعل	a/ı	e/i	o/u	ö/ü
Ben	-rım	-rim	-rum	-rüm
Sen	-rsın	-rsin	-rsun	-rsün
O	-r	-r	-r	-r
Biz	-rız	-riz	-ruz	-rüz
Siz	-rsınız	-rsiniz	-rsunuz	-rsünüz
Onlar	-rlar	-rler	-rlar	-rler

در درس 3 و در زمان یادگیری صرف فعل “بودن” با جدول مشابهی آشنا شدیم. در اینجا هم به طور مشابه باید با توجه به حرف آخر بن فعل از پسوند مناسب استفاده کنیم. برای مثال در پایین اقدام به صرف دو فعل می کنیم تا همه چیز را بهتر متوجه شویم.

صرف فعل yemek

برای صرف فعل yemek (به معنای خوردن) ابتدا نشانه مصدری آن را حذف می کنیم. در نتیجه بن فعل “ye” خواهد بود. حال به اخرین حرف بن فعل توجه می کنیم. اخرین حرف بن فعل، حرف “e” است. پس فعل yemek به صورت زیر صرف می شود:

yemek(ye) – خوردن
Ben yerim	من میخورم
Sen yersin	تو می خوری
O yer	او می خورد
Biz yeriz	ما میخوریم
Siz yersiniz	شما می خورید
Onlar yerler	آنها می خورند

همین روند را برای یک فعل دیگر هم انجام میدهیم تا این ساختار را بهتر یاد بگیریم.

صرف فعل başlamak

برای صرف فعل başlamak (به معنای شروع کردن) ابتدا نشانه مصدری آن را حذف میکنیم. در نتیجه بن فعل “başla” خواهد بود. حال به آخرین حرف بن فعل توجه می کنیم. آخرین حرف بن فعل، حرف “a” است. پس فعل başlamak به صورت زیر صرف می شود:

başlamak(başla) – شروع کردن
Ben başlarım	من شروع می کنم
Sen başlarsın	تو شروع می کنی
O başlar	او شروع می کند
Biz başlarız	ما شروع می کنیم
Siz başlarsınız	شما شروع می کنید
Onlar başlarlar	آنها شروع می کنند

برای ثبت آگهی رایگان به سایت شهر 24مراجه کنید

رنگ ها در زبان ترکی

به درس 10 از مجموعه آموزش زبان ترکی استانبولی برای نوآموزان خوش آمدید. در این درس قصد داریم نام رنگ های اصلی در زبان ترکی را یاد بگیریم.

رنگ ها به زبان ترکی

در جدول زیر میتوانید اصلی ترین رنگ ها در زبان ترکی را به همراه

فارسی	ترکی
سفید

Beyaz
طوسی

Gri
فیروزه ای

Türküaz
آبی

Mavi
آبی تیره

Lacivert
سبز

Yeşil
زرد

Sarı
نارنجی

Turuncu
قرمز

Kırmızı
صورتی

Pembe
بنفش

Mor
قهوه ای

Kahverengi
سیاه

Siyah

برای ثبت آگهی رایگان به سایت شهر 24مراجه کنید

جمع بستن اسامی در زبان ترکی

به درس 9 از مجموعه آموزش زبان ترکی استانبولی برای نوآموزان خوش آمدید. در این درس می خواهیم با روش تبدیل اسامی مفرد به جمع در زبان ترکی آشنا شویم.

جمع بستن اسامی در ترکی

برای جمع بستن اسامی در زبان ترکی مشابه فارسی به آنها پسوند اضافه می کنیم. البته در ترکی برای جمع بستن اسامی بسته به حرف اخر صدادار آنها، باید از یکی از دو پسوند ler یا lar استفاده کرد.

جدول زیر نحوه جمع بستن اسامی را در زبان ترکی نشان میدهد:

آخرین حرف صدادار	پسوند
a, ı, o, u	-lar
e, i, ö, ü	-ler

برای مثال برای جمع بستن واژه Araba (به معنای ماشین) ابتدا آخرین حرف صدادار آن را بررسی میکنیم، در این واژه اخرین حرف صدادار حرف a است پس حالت جمع آن می شود Arabalar. به طور مشابه برای واژه Kalem (به معنای خودکار) با توجه به حرف آخر صدادار آن (که حرف e است) شکل جمع آن به صورت Kalemler خواهد بود.

در پایین می توانید مثال های بیشتری را ببینید:

Kapı – Kapılar (در – درها)
Top – Toplar (توپ – توپ ها)
Soru – Sorular (سوال – سوالات)

 

Cami – Camiler (مسجد – مساجد)
Göz – Gözler (چشم – چشم ها)
Türk – Türkler (ترک – ترک ها)

 

تمرین: برای تمرین می توانید حالت جمع اسامی زیر را به دست آورید:

hafta (هفته)

yıll (سال)

Kişi (فرد، انسان)

grup (گروه)

gün (روز)

برای ثبت اگهی رایگان به سایت شهر24مراجه کنید

جملات سوالی بله و خیر در زبان ترکی

به درس 7 از مجموعه آموزش زبان ترکی استانبولی برای نوآموزان خوش آمدید. در این درس می خواهیم با نحوه ساخت سوالات بله/خیر در زبان ترکی آشنا شویم. در درسهای قبلی با نحوه ساختن عبارت “من هستم” و منفی کردن آن آشنا شدید. در این درس میخواهیم با استفاده از همان عبارت های درس قبل سوالات ساده بله/خیر بسازیم.

ساختن جملات سوالی در زبان ترکی

ساختن جملات سوالی بله /خیر در ترکی هم احتمالا با زبانهایی که تا به حال یاد گرفته اید متفاوت است. برای ساختن یک جمله سوالی در زبان ترکی از یک واژه سوالی ساز استفاده می شود (مشابه واژه منفی ساز که در درس 5 یاد گرفتید) در اینجا هم فقط واژه سوالی ساز صرف می شود و اسم و صفت در جمله دیگر پسوندی نمی گیرد.

واژه سوالی ساز در ترکی، واژه mi است (که البته در شکل صرف شده ممکن است گاهی کاملا تغییر کند).  واژه سوالی ساز mi

با واژه منفی ساز değil یک تفاوت دیگر هم دارد و آن صرف متفاوت واژه با توجه به حرف صدادار آخر واژه ایست که ان را منفی میکند. پس استفاده از mi کمی سختر از değil است.

جدول زیر نحوه صرف mi برای حالت های مختلف برای ضمایر شخصی را نشان میدهد:

آخرین حرف صدادار	a/ı	e/i	o/u	ö/ü
Ben	mıyım	miyim	muyum	müyüm
Sen	mısın	misin	musun	müsün
O	mı	mi	mu	mü
Biz	mıyız	miyiz	muyuz	müyüz
Siz	mısınız	misiniz	musunuz	müsünüz
Onlar	mı	mi	mu	mü

همانطور که میبینید واژه mi ممکن است در برخی از حالت ها کاملا تغییر کند. گرچه نوع صرف این واژه با حالت های صرف اسامی شباهت های زیادی دارد پس یاد گرفتن آن خیلی سخت نیست. در جدول زیر دو مثال متفاوت را برای ضمایر شخصی متفاوت سوالی می کنیم:

ترکی	فارسی	ترکی	فارسی
Ben doktor muyum?	آیا من دکتر هستم؟	Ben güzel miyim?	آیا من زیبا هستم؟
Sen doktor musun?	آیا تو دکتر هستی؟	Sen güzel misin?	آیا تو زیبا هستی؟
O doktor mu?	آیا او دکتر است؟	O güzel mi?	آیا او زیبا است؟
Biz doktor muyuz?	آیا ما دکتر هستیم؟	Biz güzel miyiz?	آیا ما زیبا هستیم؟
Siz doktor musunuz?	آیا شما دکتر هستید؟	Siz güzel misiniz?	آیا شما زیبا هستید؟
Onlar doktor mu?	آیا آنها دکتر هستند؟	Onlar güzel mi?	آیا آنها زیبا هستند؟

با سایت شهر24 دیده شوید

صرف فعل بودن در زبان ترکی

به درس چهارم از مجموعه آموزش زبان ترکی استانبولی برای نوآموزان خوش آمدید. در درس قبل با نحوه ساختن عبارت “من هستم” در زبان ترکی آشنا شدیم. در این درس میخواهیم با همین ساختار برای بقیه ضمایر شخصی هم آشنا شویم.

مرور اطلاعات قبلی

در درس قبل یاد گرفتیم که برای ساختن عبارت ها با “هستم” در زبان ترکی از پسوندها استفاده می شود. نحوه استفاده از این پسوندها بسته به اینکه آخرین صرف صدادار یک اسم یا صفت چه بود می توانست متفاوت باشد. در درس قبل با نحوه ساختن عبارت “من هستم” برای حالات متفاوت هم آشنا شدیم. حال میخواهیم با پسوندهای صرف “هستم” برای ضمایر دیگر آشنا شویم.

جدول صرف برای ضمایر مفرد

جدول زیر ضمایر مفرد در زبان ترکی را به همراه پسوندهای صرف آنها نشان میدهد:

آخرین حرف صدادار	a/ı	e/i	o/u	ö/ü
Ben	-[y]ım	-[y]im	-[y]um	-[y]üm
Sen	-sın	-sin	-sun	-sün
O	–	–	–	–

نکته 1: با توجه به اینکه پسوندهای ضمیر Sen همگی با حروف بی صدا شروع می شوند، این پسوندها دیگر نیازی به “y” ندارند.

نکته 2: برای سوم شخص مفرد نیازی به اضافه کردن هیچ پسوندی نیست. در واقع خود واژه بدون پسوند، حالت صرف شده برای سوم شخص مفرد را ایجاد می کند.

حال به مثال های زیر توجه کند (از درس قبل با چهار واژه صرف شده doktor،güzel،  baba و kötü آشنا هستیم):

ترکی	فارسی	ترکی	فارسی
Ben doktorum	من یک دکتر هستم	Ben güzelim	من زیبا هستم
Sen doktorsun	تو یک دکتر هستی	Sen güzelsin	تو زیبا هستی
O doktor	او یک دکتر است	O güzel	او زیبا است
ترکی	فارسی	ترکی	فارسی
Ben babayım	من یک پدر هستم	Ben kötüyüm	من بد هستم
Sen babasın	تو یک پدر هستیی	Sen kötüsün	تو بد هستی
O baba	او یک پدر است	O kötü	او بد است

جدول صرف برای ضمایر جمع

حال با پسوندهای صرف برای ضمایر جمع در زبان ترکی آشنا می شویم:

آخرین حرف صدادار	a/ı	e/i	o/u	ö/ü
Biz	-[y]ız	[y]iz	-[y]uz	-[y]üz
Siz	-sınız	-siniz	-sunuz	-sünüz
Onlar	-lar	-ler	-lar	-ler

نکته 1: در صورتی که به جدول بالا دقت کنید شباهت هایی بین حالات مفرد و جمع برای دو ضمیر Biz و Siz خواهید دید. در واقع حالات صرف برای حالت مفرد و جمع این دو ضمیر بسیار به هم شبیه هستند. این موضوع یاد گرفتن حالات صرف ترکی را بسیار ساده می کند.

نکته 2: برای ضمیر Biz (اول شخص جمع) هم مانند شکل مفرد آن باید در صورتی که واژه به حرف صدادار ختم می شد از حرف “y” استفاده کرد.

حال مثال های بالا را برای حالت های جمع صرف میکنیم:

ترکی	فارسی	ترکی	فارسی
Biz doktoruz	ما دکتر هستیم	Biz güzeliz	ما زیبا هستیم
Siz doktorsunuz	شما دکتر هستید	Siz güzelsiniz	شما زیبا هستید
Onlar doktorlar	آنها دکتر هستند	Onlar güzeller	آنها زیبا هستند
ترکی	فارسی	ترکی	فارسی
iz babayız	ما پدر هستیم	Biz kötüyüz	ما بد هستیم
Siz babasınız	شما پدر هستید	Siz kötüsünüz	شما بد هستید
Onlar babalar	آنها پدر هستند	Onlar kötüler	آنها بد هستند

با یادگیری پسوندهای صرف در این درس، شما دید کلی ای در مورد ساختار زبان ترکی به دست آوردید. نحوه اضافه شدن پسوندها در این زبان، در بخش های مختلف گرامری تکرار می شود. این موضوع به نوعی پایه دستور زبان ترکی است.

من هستم در زبان ترکی

به درس سوم از مجموعه آموزش زبان ترکی استانبولی برای نوآموزان خوش آمدید.در این درس میخواهیم کمی با نحوه گفتم عبارت “من هستم” در زبان ترکی آشنا شویم.

فعل بودن در زبان ترکی

همانطور که قبلا گفتیم استفاده از پسوندها در زبان ترکی نسبتا گسترده است. در زبان ترکی فعل “بودن” به شکلی که در فارسی استفاده می شود، کاربری ندارد. برای ساختن جملات با “بودن” در ترکی معمولا از پسوندها استفاده می شود.

البته این موضوع زیاد برای فارسی زبانان عجیب نیست، چون ما هم در زبان محاوره ای به جای استفاده از شکل صرف شده “بودن” از پسوند استفاده می کنیم. مثلا به جای “من دکتر هستم.” می گوییم “من دکترم.” در اینجا پسوند “م” همان کار فعل “بودن” را انجام می دهد.

برای ساختن جمله “من دکترم.” در زبان ترکی کافیست به واژه doktor (دکتر) پسوند um را اضافه کنیم. پس جمله “من دکترم” می شود:

Ben doktorum (من دکتر هستم./من دکترم.)

تفاوت در پسوندهای صرف

پسوند um که در مثال بالا به آن اشاره کردیم همیشه ثابت نیست. بسته به اینکه آخرین حرف صدادار کلمه چیست، این پسوندها میتوانند تا مقدار کمی تغییر کنند. تشخیص این موضوع شاید در ابتدا کمی سخت به نظر برسد، اما با کمی تمرین به علت هارمونی بین کلمات و پسوندها، به سادگی و به طور ناخودآگاه آنها را یاد خواهید گرفت. جدول زیر حالت های مختلف پسوندهای صرف را نشان میدهد، در ادامه در مورد آنها بیشتر توضیح میدهیم:

آخرین حرف صدادار	a/ı	e/i	o/u	ö/ü
Ben	-[y]ım	-[y]im	-[y]um	-[y]üm

حال سعی می کنیم با استفاده از جدول بالا، جملات ساده ای با کلمات و صفات متفاوت بسازیم. ابتدا به مثال قبلی نگاهی دیگر می اندازیم:

Ben doktorum (من دکترم.)

چون در واژه doktor آخرین حرف صدادار حرف o است، از پسوند um استفاده کردیم. حال مثال دیگر را با یک صفت بررسی میکنیم. صفت güzel به معنای “زیبا” را در نظر میگیریم. آخرین حرف صدادار این صفت حرف e است. پس “من زیبا هستم.” می شود:

Ben güzelim (من زیبا هستم.)

شاید متوجه حرف y در پرانتز رو به روی هر پسوند هم شده باشید. این حرف در صورتی به پسوند اضافه می شود که کلمه به حرف صدادار ختم شود؛ مثلا واژه baba (به معنای پدر یا بابا) را در نظر بگیرید، آخرین حرف صدادار این واژه حرف a است، پس “من بابا هستم” در ترکی می شود:

Ben babayım (من پدر هستم.)

y به این دلیل به واژه اضافه شده که ادا کردن دو حرف صدادار پشت سرهم را ساده تر کند. مثال بعدی ما هم از همین قاعده تبعیت می کند. صفت kötü به معنای بد را در نظر میگیریم. اخرین حرف صدادار این واژه ü است و البته اخرین حرف واژه هم صدادار است، پس “من بد هستم.” در ترکی می شود:

Ben kötüyüm (من بد هستم.)

در درس بعدی حالت های دیگر صرف بودن را برای بقیه ضمایر شخصی یاد میگیریم.

حالت‌های اسامی در زبان ترکی استانبولی

در این سری از آموزش زبان به موضوع حالت‌های اسامی در زبان ترکی استانبولی اشاره می کنیم در زبان ترکی استانبولی، یک اسم می‌تواند شش حالت کلی داشته باشد. در زبان فارسی این حالت‌ها معمولا با حروف اضافه نمایش داده می‌شوند (مثلا مفعول با حرف اضافه را مشخص می‌شود). از جمله زبان‌هایی که اسامی حالت‌های مختلف به خود می‌گیرند زبان ترکی، روسی، آلمانی، فنلاندی و … است. زبان ترکی تنها شش حالت دارد ولی برخی زبان‌ها مانند فنلاندی 15 حالت و مجارستانی 18 حالت دارند! این حالت‌ها با پسوند به وجود می‌آیند. در جدول زیر با حالت‌ها و پسوندهای زبان ترکی آشنا می‌شوید:

جمع	مفرد	نقش در جمله	حالت
Ler-	–	فاعل	اسمی
Leri-	-(y)i	مفعول مستقیم	مفعولی
Lerin-	-(n)in	مضاف الیه	ملکی
Lere-	-(y)e	مفعول غیرمستقیم	مفعولی
Lerde-	-de	قید مکان	مکانی
Lerden-	-den	متمم	مفعول به

حالت اسمی

اگر اسم در نقش فاعل جمله آمده باشد، آنگاه اسم در حالت اسمی ظاهر می‌شود، مثلا:

.Öğretmen onları gördü (معلم آنها را دید.)

.Kedi uyuyor (گربه خوابیده است)

در نقش خطابی نیز اسامی حالت اسمی به خود می‌گیرند (در برخی زبان‌ها مثل لهستانی، این حالت، پسوند خاص خود را دارد)، مثلا:

!Günaydın, anne (صبح بخیر، مامان!)

در زبان ترکی حرف تعریف معین و نامعین وجود ندارد. یکی از حالت‌هایی که می‌توان فهمید اسم معین است یا نامعین، نقش مفعول مستقیم است. اگر این واژه در جمله در حالت اسمی ظاهر شود، نامعین و اگر در حالت مفعولی مستقیم ظاهر شود معین است، به مثال‌ها توجه کنید:

.Kerem kitap aldı (کرم کتاب (نکره) خرید)

.Kerem kitabı aldı (کرم آن کتاب (معرفه) را خرید)

حالت مفعولی مستقیم

پسوند حالت مفعولی مستقیم i- است. اسامی در نقش مفعول مستقیم این پسوند را به خود می‌گیرند. از مهم‌ترین کاربردهای این حالت، معرفه کردن اسامی در زبان ترکی است. به چند مثال توجه کنید:

.Seni seviyorum (دوستت دارم)

.Kerem kitabı aldı (کرم کتابه را خرید)

نکته

زبان ترکی سه ضمیر اشاره دارد: Bu (این)، Şu (آن) و O (آن). اگر در جمله‌ای، یکی از این ضمایر مفعول بودند، باید در حالت مفعولی ظاهر شوند، یعنی:

Bunu aldım. (Bu + (n)u)

(آن را خریدم)

ضمایر اشاره در حالت‌ها مفعولی مستقیم و مفعولی غیر مستقیم

حالت مفعولی غیرمستقیم	حالت مفعولی مستقیم
Burada	Bunu
şurada	Şunu
orada	Onu

توجه

ضمیر اشاره Şu نه دور است و نه نزدیک. چیزی بین این دو ضمیر اشاره است.

حالت اضافی (مضاف و مضاف الیه)

حالت اضافی عمدتا رابطه بین مالک و شی متعلق به او را نشان می‌دهد مثلا Onun kitabı یعنی کتاب او. (n)In و (n)in پسوندهای این حالت هستند. اگر حرف آخر واژه صدادار باشد، چون دو حرف صدادار نمی‌توانند پشت سر هم بیایند، حرف n میانجی بینشان قرار می‌گیرد، مثلا Leyla’nın kitabı یعنی کتاب لیلا.

حالت مفعولی غیرمستقیم

برخی افعال علاوه بر مفعول مستقیم، به مفعول غیرمستقیم نیاز دارند، مانند فعل دادن (چیزی را به کسی دادن). به جمله زیر نگاه کنید:

.Mehmet’e oyuncak ver (عروسک را به محمد بده)

در مثال بالا عروسک مفعول مستقیم و محمد مفعول غیرمستقیم است.

علامت ’ فقط به خاطر این به کار رفته است که Mehmet اسم خاص است.

پسوند حالت مفعولی غیرمستقیم، نقش حرف اضافه «به» را نیز ایفا می‌کند، مثلا Eve می‌شود «به خانه».

.Eve gidiyorum (به خانه می‌روم.)

حالت مکانی

این حالت معادل حرف اضافه «در» در زبان فارسی است. پسوند de/da نشاندهنده این حالت است، مثلا:

.Evde ders çalışıyorum (در خانه درس می‌خوانم.)

.4’te kafede olurum (در ساعت 4 در کافه خواهم بود.)

حالت مفعول به

حال مفعول به در فارسی با حرف اضافه «از» ساخته می‌شود. این حالت مفهوم جهت‌گیری را دارد و نشان می‌دهد فعل به چه جهتی اشاره دارد. این حالت در پاسخ به پرسش‌های نظیر «از کجا»، «از چی» و «از کی» به کار می‌رود، مثلا:

.Marketten geliyor (از مغازه می‌آید.)