برخلاف زبان‌هایی مانند آلمانی، اسپانیایی و فرانسوی، در زبان ترکی استانبولی جنسیت وجود ندارد و واژه‌ها مذکر و مونث ندارند. فهمیدن اینکه ضمیر سوم شخص مفرد یا یک اسم مذکر است یا مونث در صورتی که مشخص نشده باشد، امکان تشخیص ندارد. در محیط‌های رسمی و کاری واژه‌های bay و bayan (آقا و خانم) استفاده می‌شود.
در زبان ترکی، حرف تعریف نیز وجود ندارد. در زبان آلمانی، برای مثال، das و die و der حروف تعریف مذکر، مونث و خنثی هستند اما در ترکی چنین چیزی نداریم. حالت مفعول مستقیم (accusative case ) در زبان ترکی یکی از نمونه‌های اسم در حالت معین است.
با اضافه کردن ler یا lar به انتهای اسامی، می‌توان آنها را جمع بست. اگر حرف آخر اسامی حروف صدادار سخت (a, ı, o, u) باشند، پسوند جمع lar- و اگر حروف صدادار نرم (e, i, ö, ü) باشند پسوند ler- به اسامی اضافه می‌شود، مثلا:
Arabalar (ماشین‌ها)
Defterler (دفترها)
این موضوع استثناهایی نیز دارد که بیشتر مربوط به واژه‌هایی است که از زبان‌های دیگر وارد زبان ترکی شده اند.
ساختار اسم
اسم در زبان ترکی به سه دسته ساده، مشتق و مرکب تقسیم‌بندی می‌شود:
- اسم ساده: اسامی ساده از یک بخش معنایی ساخته شده اند، مانند su (آب) و yol (راه).
- اسم مشتق: اسم مشتق از یک جزء بامعنی و یک یا چند جزء دستوری و بی‌معنی درست می‌شود این اسامی در زبان ترکی از طریق پسوند و پیشوندهای مختلف درست می‌شوند، مثلا:
yazı-cı (نویسنده)
- اسامی مرکب: اسامی مرکب به دو شکل درست می‌شوند، یا با ترکیب دو کلمه یک نقش (مثلا دو اسم) یا با ترکیب دو کلمه با نقش‌های مختلف.
اسامی از نظر معنی
اسامی از نظر معنایی به چند دسته تقسیم می‌شوند:
- اسم عام: این نوع اسم شامل تمام افراد یا چیزهای هم‌جنس خودش می‌شود مثلا وقتی می‌گوییم مرغ tavuk منظور همه انواع مرغ است.
- اسم خاص: این نوع اسم بر شخص یا چیز خاص و مشخصی دلالت دارد، مثلا ایران Iran. حرف اول اسامی خاص در زبان ترکی به صورت بزرگ نوشته می‌شود مثلا استانبول Istanbul
- اسم ذات: اسامی ذات به اسم‌هایی گفته می‌شود که می‌شود آنها را با چشم دید و با دست لمس کرد مثلا kafes قفس یا ağaç به معنای درخت.
- اسم معنی: اسامی معنی به اسم‌هایی گفته می‌شود که نمی‌شود آنها را با چشم دید و با دست لمس کرد مثلا عشق aşk.
- اسم جمع: این اسامی علامتی به نشانه جمع بودن ندارند اما از لحاظ معنایی به بیش از یک نفر یا یک چیز دلالت دارند، مثلا ordu سپاه