زبان ترکی استانبولی، زبان ۸۸ میلیون نفر از مردم دنیاست. این زبان یکی از زبان هایی است که شاخه جنوب غربی یا گروه اوغوز با آن صحبت می کنند. در ادامه به بررسی قسمت هایی از اصول گرامری زبان ترکی استانبولی خواهیم پرداخت.
زبان ترکی استانبولی زبانی بسیار شیرین و یکی از رایج ترین زبان ها از شاخه زبان ترکی است. مردم ترکیه و قبرس شمالی و نیز بخش هایی از عراق، یونان، بلغارستان، مقدونیه، کوزو، آلبانی و بخش های شرقی اروپا بدین زبان سخن میگویند.
مبحث اسامی
یکی از مسائل مطرح شده در زبان هایی نظیر آلمانی، اسپانیایی و فرانسوی بحث جنسیت میباشد. اما بر خلاف این ها، در اصول گرامری زبان ترکی استانبولی در مبحث اسامی، جنسیت مطرح نبوده و کلمات مونث و مذکر ندارند.
به عبارت دیگر در صورت عدم تعیین نام فرد، راهی برای تشخیص مرد یا زن بودن ضمیر سوم شخص مفرد در زبان ترکی استانبولی وجود ندارد. اما در محیط های رسمی از واژه bay برای مردان و واژه bayan برای خانم ها استفاده میشود.
درج تبلیغات رایگان در شهر24
جمع بستن اسامی
جمع بستن اسامی در این زبان با استفاده از افزودن ler یا lar به آخر اسم مورد نظر انجام میشود. اگر حرف آخر اسم مورد نظر جزء حروف صدا دار سخت باشد، شامل ( o,u,i.a)، با اضافه کردن پسوند lar و در غیر این صورت با اضافه کردن پسوند ler جمع بسته می شود.
ساختار اسم
اسم ها در اصول گرامری زبان ترکی استانبولی به سه گروه ساده، مشتق و مرکب تقسیم میگردند.
- اسم ساده: اسمی که دارای یک بخش معنایی میباشد. برای مثال: su (آب) و yol (راه)
- اسم مشتق: اسمی که شامل یک جزء معنی دار به همراه یک یا چند جزئ بی معنی میباشد. در زبان ترکی اسامی مشتق از طریق پسوند و پیشوندهای متنع ساخته میشوند. برای مثال yazi-cl (نویسنده)
- اسم مرکب: این اسامی در زبان ترکی استانبولی یا با ترکیب دو کلمه با نقش یکسان همانند دو اسم و یا با ترکیب دو کلمه دارای نقش های متفاوت، ساخته میشوند.
معنی اسامی
اسم ها از نظر معنایی به گروه های زیر تقسیم میشوند:
- اسم عام : اسامی عام شامل تمامی افراد و یا اشیا هم جنس خود هستند.
- اسم خاص : این دسته از اسامی بر فرد یا شی خاصی دلالت می کنند.
- اسم ذات : این دسته از اسامی قابل دیدن با چشم و لمس کردن با دست هستند.
- اسم معنی : اسامی معنی قابلیت دیدن و لمس کردن را ندارند.
- اسم جمع : این اسامی اگرچه نشانه ای از جمع بودن ندارند، اما از نظر معنایی به چند شخص و یا چیز دلالت می کنند.
حالت اسمی
گاهی اسم در نقش فاعل جمله می آید، در این صورت اسم در حالت اسمی ظاهر میشود. برای مثال:
Kedi uyuyor. گربه خوابیده است.
اسامی در نقش خطابی نیز میتوانند حالت اسمی به خود بگیرند. برای مثال:
Kerem kitabi aldi. کرم آن کتاب(معرفه) را خرید.
حالت مفعولی مستقیم
حالت مفعولی مسقیم در زبان ترکی استانبولی دارای پسوند i- میباشد. معرفه کردن سامی در زبان ترکی، از جمله با اهمیت ترین کاربردهای این حالت است. برای مثال:
Seni seviyorum. دوستت دارم.
نکته:
در زبان ترکی استانبولی سه ضمیر اشاره وجود دارد. Bu (این)، Su (آن)، o (آن). اگر یکی از ضمایر ذکر شده، در جمله ای مفعول بودند، باید در حالت مفعولی ظاهر گردند.
مضاف و مضاف الیه
در زبان ترکی این حالت غالبا نشان دهنده رابطه بین مالک یک چیز و آن چیز است. برای مثال عبارت Onun kitabi به معنای کتاب او میباشد. به عنوان نکته ای در اصول گرامری زبان ترکی استانبولی قابل ذکر است که اگر حرف آخر واژه ای صدادار باشد، به این دلیل که دو حرف صدا دار به دنبال هم نمی آیند، حرف n میانجی بین آنها قرار میگیرد. برای مثال:
Leyla”nin kitabi کتاب لیلا
حالت مفعولی غیر مستقیم
افعالی وجود دارند که علاوه بر مفعول مستقیم، نیازمند مفعول غیر مستقیم نیز هستند. فعل دادن یکی از این افعال میباشد.
پسوندی که به موجب حالت مفعولی غیر مستقیم به فعل افزوده میشود، نقش حرف اضافه “به” را دارد. برای مثال:
Eve gidiyorum. به خانه میروم.
حالت مکانی
این حالت معادل حرف اضافه “در” در زبان فارسی میباشد که در زبان ترکی با پسوند de/da نشان داده میشود. برای مثال:
Te kafed olurum. ساعت ۴ در کافه خواهم بود.
حالت مفعول
حالت مفعول به با استفاده از حرف اضافه ” از” نمایش داده میشود. حالت مفعول به، جهت اشاره فعل را تعیین کرده و در پاسخ به سوال هایی از قبیل “از کجا” و “از کی” استفاده میشود. برای مثال:
Marketten geliyor. از مغازه می آید.
ضمایر شخصی در اصول گرامری زبان ترکی استانبولی
ضمیر شخصی به واژه ای دلالت دارد که به منظور جلوگیری از تکرار مجدد اسم و یا کوتاه شدن جملات، در جمله جایگزین اسم میگردد.