پسوندهای مهم 2 در زبان ترکی استانبولی

اصلی‌ترین ویژگی زبان ترکی، چسبانشی بودن آن است؛ به این معنی که بسیاری از حالت‌ها با وسیله پسوندها بیان می‌شوند. زبان ترکی از این لحاظ با زبان فارسی متفاوت است. به همین خاطر فارسی‌زبان‌ها باید توجه و تمرکز بیشتری روی پسوندها داشته باشند. بسیاری از حروف اضافه مانند از، در، به، برای و … که در فارسی قبل از اسامی می‌آید در زبان ترکی به صورت پسوند به انتهای واژه‌ها می‌چسبند، مثلا عبارت «در خانه» به ترکی می‌شود «خانه در». حالت‌های ملکی، مقایسه‎ای، ساختن اسم از فعل، ساختن صفت از فعل و… همگی با پسوند انجام می‌شوند.

پسوند ‎تشبیه gibi

پسوند gibi به معنای «مثل، مانند» است. این پسوند بعد از اسم می‌آید و برای مثال آوردن به کار می‌رود مثلا «مثل شکر شیرین»، به تفاوت ساختار تشبیه در زبان ترکی و فارسی توجه کنید:

فارسی:

• مانند، مثل + اسم + صفت

ترکی:

• صفت + مانند، مثل + اسم

فقط ضمایر در این حالت تشبیهی باید پسوند ملکی نیز بگیرند، مثلا:

مثل من	benim gibi
مثل تو	senin gibi
مثل او	onun gibi
مثل ما	bizim gibi
ما شما	sizin gibi
مثل آنها	onların gibi

چند مثال ببینید:

Senin gibi güzel (مثل تو خوشگل)

Amerika gibi büyük (مثل آمریکا بزرگ)

پسوند تشبیه kadar

پسوند kadar به معنای «قدر، اندازه» است و تفاوتش با gibi در این است که می‌توان بعد از آن صفت نیاورد، مثلا:

Babam kadar (به اندازه پدرم)

Dünya kadar (به قدر دنیا)

Bu kadar (این قدر)

O kadar (آنقدر)

پسوند için به معنای «برای»

نحوه استفاده از این پسوند نسبتا ساده است. پسوند için به واژه نمی‌چسبد و با یک فاصله بعد از واژه می‌آید. این پسوند برای همه اسامی تنها یک حالت دارد. به مثال‌های زیر توجه کنید:

Bunun için (برای این)

Parti için (برای مهمانی)

نکته

ضمایر وقتی بخواهند با واژه  içinبیایند باید به ضمایر پسوند ملکی چسباند، در جدول زیر می‌توانید ضمایر با پسوند «برای» را مشاهده کنید:

برای من	Benim için
برای تو	Senin için
برای او	Onun için
برای ما	Bizim için
برای شما	Sizin için
برای آنها	Onlar için

نکته

گاهی پسوند مفعولی -e/-a/ معنای «برای» می‌دهند، مثلا:

.Bunu sana aldım (این را برای تو خریدم.)

پسوندهای -den/-dan başka به معنای به جز، به غیر از

حرف اضافه به جز در ترکی به صورت پسوند «-den/-dan başka» می‌آید. طبق اصل تطابق آوایی اگر واژه‌ای به صدای بی‌واک ختم شود، پسوندش نیز باید با حرف بی‌واک شروع شود؛ بنابراین، برای این واژه‌ها پسوند به شکل-ten/-tan başka  در می‌آید، مثلا:

Benden başka (به غیر از من)

Ondan başka (به جز او)

پسوند ملکی

واژه‌هایی که بعد از ضمایر ملکی (به درس ضمایر رجوع کنید) یا اسامی می‌آیند باید مطابق با ضمیر ملکی و شخص پسوندی ملکی داشته باشند.

پسوند ملکی برای واژه‌هایی که حرف آخرشان صدادار است:

بر اساس اصل تطابق آوایی، ابتدای پسوندها بر اساس حرف آخر واژه‌ها عوض می‌شوند، مثلا برای پسوند miz- اگر آخرین حرف صدادار کلمه a,ı  باشد به  mız، اگر e,i باشد به miz ،  اگر o,u باشد به  muzو اگر ö,ü باشد به müz تبدیل می‌شوند. در جدول زیر ضمایر ملکی و پسوند ملکی به همراه مثالی آورده شده است:

ترجمه	مثال	پسوند ملکی	ضمیر ملکی
ماشین من	Benim arabam	-m	benim
ماشین تو	Senin araban	-n	senin
ماشین او	Onun arabası	-si/-sı/-su/-sü	onun
ماشین ما	Bizim arabamız	-miz/-mız/-muz/-müz	bizim
ماشین شما	Sizin arabanız	-niz/-nız/-nuz/-nüz	sizin
ماشین آنها	Onların arabaları	-leri/-ları	onlarin

توجه:

دو حرف صدادار نمی‌توانند پشت سر هم بیایند، به همین دلیل، در زمان سوم شخص مفرد یک s میانجی بین پسوند و واژه قرار گرفته است.

پسوند ملکی برای واژه‌هایی که حرف آخرشان بی‌صدا است:

اگر واژه‌ای که بعد از ضمیر ملکی آمده، مختوم به حرف بی‌صدا باشد، پسوند ملکی به صورت زیر می‌آید. بر اساس اصل تطابق آوایی، ابتدای پسوندها بر اساس حرف آخر واژه‌ها عوض می‌شوند، مثلا برای پسوند imiz- اگر آخرین حرف صدادار کلمه a,ı  باشد به  imız، اگر e,i باشد به imiz ،  اگر o,u باشد به  imuz و اگر ö,ü باشد به imüz تبدیل می‌شوند. در جدول زیر ضمایر ملکی و پسوند ملکی به همراه مثالی آورده شده است:

ترجمه	مثال	پسوند ملکی	ضمیر ملکی
دست من	Benim kolum	-im/-ım/-um/-üm	benim
دست تو	Senin kolun	-in/-ın/-un/-ün	senin
دست او	Onun kolu	-i/-ı/-u/-ü	onun
دست ما	Bizim kolumuz	-imiz/-ımız/-umuz/-ümüz	bizim
دست شما	Sizin kolunuz	-iniz/-ınız/-unuz/-ünüz	sizin
دست آنها	Onların kolları	-leri/-ları	onlarin

پسوندهای önce  و sonar به معنای قبل و بعد

حروف اضافه «قبل» و «بعد» در زبان ترکی مانند فارسی بعد از اسم می‌آیند، مثلا:

Bir gün önce (یک روز قبل)

İki ay sonar (دو ماه بعد)

نکته

معادل‌های عبارت‌های حرف اضافه‌ای «قبل از» و «بعد از» در زبان ترکی -den önce و -den sonar هستند، مثلا:

O günden önce (قبل از آن روز)

Akşamdan sonar (بعد از شب)

 

برای ثبت آگهی رایگان به سایت شهر 24 مراجعه کنید.

پسوندهای مهم 1 در زبان ترکی استانبولی

اصلی‌ترین ویژگی زبان ترکی، چسبانشی بودن آن است؛ به این معنی که بسیاری از حالت‌ها با وسیله پسوندها بیان می‌شوند. زبان ترکی از این لحاظ با زبان فارسی متفاوت است. به همین خاطر فارسی‌زبان‌ها باید توجه و تمرکز بیشتری روی پسوندها داشته باشند. بسیاری از حروف اضافه مانند از، در، به، برای و … که در فارسی قبل از اسامی می‌آید در زبان ترکی به صورت پسوند به انتهای واژه‌ها می‌چسبند، مثلا عبارت «در خانه» به ترکی می‌شود «خانه در». حالت‌های ملکی، مقایسه‎ای، ساختن اسم از فعل، ساختن صفت از فعل و… همگی با پسوند انجام می‌شوند.

پسوند جمع

وقتی پسوندهای ler- یا lar- به حرف آخر اسامی مفرد بچسبند، اسامی جمع می‌شوند. اگر حرف آخر اسامی حروف صدادار سخت (a, ı, o, u) باشند، پسوند جمع lar- و اگر حروف صدادار نرم (e, i, ö, ü) باشند پسوند ler- به اسامی اضافه می‌شود، مثلا:

Arabalar (ماشین‌ها)

Defterler (دفترها)

این موضوع استثناهایی نیز دارد که بیشتر مربوط به واژه‌هایی است که از زبان‌های دیگر وارد زبان ترکی شده اند.

پسوند پرسشی

این پسوند بر اساس اصل تطابق آوایی، چهار صورت متفاوت دارد: mi/mı/mu/mü

اگر آخرین حرف صدادار کلمه a,ı  باشد به  mı، اگر e,i باشد به mi ،  اگر o,u باشد به  muو اگر ö,ü باشد به mü تبدیل می‌شود.

?Ali doktor mu (علی دکتر است؟)

?Gözlük mü  (عینک هستند؟)

پسوند مفعولی

حرف اضافه «را» در زبان ترکی به صورت پسوند -i/-ı/-u/-ü/ بعد از اسامی می‌آید. پسوند –ı زمانی می‌آید که آخرین حرف صدادار واژه a, ı باشد. پسوند –i زمانی به کار می‌رود که آخرین حرف صدادار واژه e, i باشد. اگر آخرین حرف صدادار واژه o, u باشد پسوند u- و اگر ö, ü باشد پسوند ü استفاده می‌شود.

اگر آخرین حرف واژه صدادار بود باید y میانجی بین پسوند و واژه قرار بگیرد تا دو حرف صدادار پشت سر هم نیایند، مثلا:

Evi (خانه را)

Arabayı (ماشین را)

Kolu (دست را)

نکته

پسوند مفعولی اگر به ضمایر شخصی وصل شود، معنای کسی را می‌دهد. به جدول زیر توجه کنید:

من را	Beni
تو را	Seni
او را	Onu
ما را	Bizi
شما را	Sizi
آنها را	Onları

!Seni seviyorum (تو را دوست دارم!)

.Onu istemiyorum (او را نمی‌خواهم.)

پسوند مکانی به معنای «در»

در زبان ترکی حرف اضافه قبل از اسامی نمی‌آید بلکه به شکل پسوند به انتهای واژه می‌چسبد. حرف اضافه «در» در زبان ترکی da/de است. طبق اصل تطابق آوایی اگر واژه‌ای به صدای بی‌واک ختم شود، پسوند مکانش نیز باید با حرف بی‌واک شروع شود، بنابراین برای این واژه‌ها پسوند به شکل te/ta در می‌آید، مثلا:

Evde (در خانه)

Arabada (در ماشین)

Cepte (در جیب)

Parkta (در پارک)

نکته 1: این موضوع استثناهایی نیز دارد و واژه‌هایی که از زبان‌های دیگر وارد ترکی شده‌اند ممکن است این قوانین را زیرپا بگذارند.

نکته 2: پسوند مکانی da/de اگر به ضمایر شخصی وصل شود، معنای پیش کسی یا در دست کسی بودن می‌دهد. ابتدا به جدول زیر توجه کنید:

پیش من، دست من، نزد من	Bende
پیش تو، دست تو	Sende
پیش او، دست او	Onda
پیش ما، دست ما	Bizde
پیش شما، دست شما	Sizde
پیش آنها، دست آنها	Onlarda

مثال:

?Kitap kimde (کتاب دست کیست؟)

.Kitap bende (کتاب دست من است.)

.Sizde hiç para yok (نزد شما هیچ پولی نیست.)

توجه

هر گاه به ضمیر سوم شخص مفرد (o) پسوندی اضافه شود، حرف n میانجی بین‌شان قرار می‌گیرد تا دو حرف صدادار پشت سر هم نیایند.

پسوند den/-dan به معنای «از»

حرف اضافه «از» در زبان ترکی به عنوان پسوند به انتهای واژه می‌چسبد. طبق اصل تطابق آوایی اگر واژه‌ای به صدای بی‌واک ختم شود، پسوند نیز باید با حرف بی‌واک شروع شود، بنابراین برای این واژه‌ها پسوند «از» به شکل -ten/-tan در می‌آید، مثلا:

Buradan (از اینجا)

?Nereden (از کجا؟)

Evden (از خانه)

Sabahtan (از صبح)

نکته

پسوند den/-dan اگر به ضمایر شخصی وصل شود، معنای از کسی می‌دهد. به جدول زیر توجه کنید:

از من	Benden
از تو	Senden
از او	Ondan
از ما	Bizden
از شما	Sizden
از آنها	Onlardan

به چند مثال توجه کنید:

.Ondan hoşlanıyorum (از او خوشم می‌آید.)

.Sizden nefret ederim (از شما نفرت دارم.)

پسوند همراهی به معنای «با»

این پسوند دو حالت رسمی و محاوره‌ای دارد. پسوند ile حالت رسمی و قدیمی‌تر آن و پسوندهای -le/-la/ حالت محاوره‌ای و امروزی آن است. پسوند le- زمانی به واژه می‌چسبد که آخرین حرف صدادار واژه حرف صدادار سخت (a, ı, o, u) باشد. پسوند la-  زمانی به کار می‌رود که آخرین حرف صدادار واژه نرم (e, i, ö, ü) باشد. اگر آخرین حرف واژه حرف صدادار بود y میانجی بین پسوند و واژه قرار می‌گیرد تا دو حرف صدادار پشت سر هم نیاید، به مثال‌ها توجه کنید:

Uçakla (با هواپیما)

Metroyla (با مترو)

نکته

پسوند همراهی اگر به ضمایر شخصی وصل شود، معنای با کسی می‌دهد. به جدول زیر توجه کنید:

حالت غیررسمی  و محاوره‌ای	حالت رسمی و قدیمی‌تر	ضمیر فاعلی + پسوند همراهی
benle	benimle	با من
senle	seninle	با تو
onla	onunla	با او
bizle	bizimle	با ما
sizinle	sizinle	با شما
onlarla	onlarla	با آنها

نکته

اگر پسوند همراهی بین دو اسم بیاید در مفهوم «و» به کار می‌رود، مثلا:

.Benle sen gideriz (من و تو می‌رویم.)

پسوند -e/-a/ به معنای «به»

پسوند -e/-a/ به معنای به، به طرف، به سمت است. اگر آخرین حرف صدادار واژه‌ای که قبل از این پسوند بیاید سخت (a, ı, o, u) باشد پسوند –a و اگر حرف صدادار نرم (e, i, ö, ü) باشد پسوند e-  می‌آید. اگر حرف آخر واژه صدادار باشد y میانجی بین واژه و پسوند قرار می‌گیرد تا دو حرف صدادار پشت سر هم نیایند، مثلا:

Eve (به خانه)

Arabaya (به ماشین)

Parka (به سمت پارک)

?Nereye (به کجا)

نکته

پسوند -e/-a/ اگر به ضمایر شخصی وصل شود، معنای به کسی می‌دهد. کاربرد این پسوند با کاربرد حرف اضافه «به» در زبان فارسی متفاوت است. مثلا در فارسی می‌گوییم «از من بپرس» اما در زبان ترکی می‌گویند «به من بپرس». «از من بپرس» در زبان ترکی مفهوم دیگری دارد و به معنای «حال من را بپرس، جویای احوال من بشو» به کار می‌رود. به جدول زیر توجه کنید:

به من	Bana
به تو	Sana
به او	Ona
به ما	Bize
به شما	Size
به آنها	Onlara

توجه

در اول شخص و دوم شخص مفرد اتصال پسوند به ضمیر بی‌قاعده است و باید آن را حفظ کنید، مثال:

.Bana sor (از من سوال کن.)

پسوند فاصله به معنای «تا»

پسوند  -e/-a/ kadar به معنای تا است. اگر آخرین حرف صدادار واژه‌ای که قبل از این پسوند بیاید سخت (a, ı, o, u) باشد پسوند –a و اگر حرف صدادار نرم (e, i, ö, ü) باشد پسوند e-  می‌آید. اگر حرف آخر واژه صدادار باشد y میانجی بین واژه و پسوند قرار می‌گیرد تا دو حرف صدادار پشت سر هم نیایند، مثلا:

Sabaha kadar (تا صبح)

?Nereye kadar (تا کجا؟)

Türkiye’den Almanya’ya kadar (از ترکیه تا آلمان)

نکته

گاهی اوقات در حالت محاوره و غیر رسمی واژه kadar حذف می‎شود، مثلا:

Antalya’dan Adena’ya (از آنتالیا تا آدنا)

 

 

 

مکرومه بافی

 

برای ثبت آگهی رایگان به سایت شهر 24 مراجعه کنید.

قیدها در زبان ترکی استانبولی

قیدها در زبان ترکی استانبولی

قید حالت و کیفیت فعل را نشان می‌دهد. قیدها کاربردهای مختلفی دارند و اولین و مهم‌ترین کاربرد آنها دادن اطلاعات بیشتر درباره “فعل” است، اما علاوه بر فعل گاهی صفات را هم توصیف می‌کنند. در زبان ترکی قیدها بر این اساس به چهار دسته کلی تقسیم می‌شوند: قیدهای زمان، مکان، حالت و تکرار.

بعضی قیدها از طریق اضافه کردن پسوند ce- به صفت درست می‌شوند، مثلا:

Yavaş (آهسته)

Yavaşça (به آهستگی)

این پسوند طبق اصل تطابق آوایی، به خاطر اینکه آخرین حرف صدادار واژه a بوده از ce- به ca- تبدیل شده است. تبدیل c به ç نیز به این دلیل است که اگر واژه‌ای به یکی از حروف f,s,t,k,ç,ş,h,p ختم شود، حرف اول پسوند باید از بین همین حروف انتخاب شود.

با اضافه کردن عبارت bir şekilde به صفت نیز می‌توان قید ساخت، مثلا:

Yavaş bir şekilde = yavaşça

برخی قیدها بدون پسوند هستند و خود کلمه قید محسوب می‌شود، به مثال زیر نگاه کنید:

.Eve çok geç geldi (او خیلی دیر به خانه آمد)

در مثال بالا geç یک قید زمان و به معنای دیر است.

یکی از آسان‌ترین راه‌ها برای تشخیص اینکه واژه قید است یا نه این است که به کلمه بعدش نگاه کنید. اگر کلمه بعد فعل بود، واژه قید است و اگر فعل نبود قید نیست. به مثال‌های زیر توجه کنید:

.Jack güzel bir şarkı söyledi (جک یک آواز خوب خواند.)

در این مثال، بعد از güzel واژه şarkı آمده که اسم است، پس güzel در این جمله صفت است.

.Jack şarkıyı güzel söyledi (جک خوب آواز خواند)

در این جمله، بعد از güzel فعل söyledi آمده، پس güzel قید است.

قیدها از لحاظ ساختار به چهار دسته تقسیم می‌شوند:

• قیدهای تک کلمه‌ای: این قیدها از یک واژه بدون پسوند و پیشوند ساخته شده اند و خود به تنهایی قید محسوب می‌شوند، مثلا:

çok, hemen, geç, daha, fazla

• قیدهای مشتق: این قیدها از اضافه شدن پسوند و پیشوند به افعال یا اسامی درست می‌شوند، مثلا:

kış – ın —-à  kışın (در زمستان)

bir – den —-à birden(ناگهان)

er-ken    —–à erken(زود)

gece-leyin —-à geceleyin(در شب)

an-sız-ın  —–à ansızın(یکدفعه)

• قیدهای مرکب: این قیدها از دو کلمه درست شده اند، مثلا:

bu – gün ———> bugün (امروز)

bir – az  ———> biraz (یک کم، کمی)

ne – asıl ———> Nasıl (چگونه)

ne – için ———> niçin (چرا، برای چه)

akşam – üstü —–>akşamüstü (طرف‌های غروب)

• قیدهای عبارتی: این قیدها از دو یا چند واژه تشکیل شده‌اند و با هم به عنوان یک واحد زبانی نقش قید را ایفا می‌کنند، مثلا:
• pek az (خیلی کم)
• bir hayli (خیلی زیاد)
• ikide bir(مدام)
• tek tek (یکی یکی)

جایگاه قیدها

جایگاه قیدها در جمله معمولا در ابتدای جمله است، به دو مثال زیر توجه کنید:

Bazen kitap okurum (بعضی اوقات کتاب می‌خوانم)

Asla sigara içmeyeceğim (اصلا سیگار نمی‌کشم)

جدول قیدهای زمانی پرکاربرد

ترجمه	قید	ترجمه	قید	ترجمه	قید	ترجمه	قید
دیشب	dün gece	فردا	yarın	اواخر	son zamanlarda	هنوز	henüz
امشب	bu gece	امروز	bugün	اخیرا، به تازگی	Yakın zamanda	هنوز	hala
بعدا	Sonra	دیروز	dün	قبلا	zaten	بلافاصله	hemen
حالا	şimdi	امروز صبح	bu sabah	هفته بعد	Gelecek hafta	به زودی	yakında

جدول قیدهای مکان پرکاربرد

ترجمه	قید
اینجا	burada
آنجا	orada
همه جا	her yerde
هیچ جا	herhangi bir yerde

جدول قیدهای حالت پرکاربرد

ترجمه	قید	ترجمه	قید
خیلی	çok	به دقت	dikkatlice
واقعا	Gerçekten	به تنهایی	tek başına
به آهستگی	Yavaşça	به سرعت	Hızlı
با هم	birlikte	تقریبا	neredeyse

جدول قیدهای تکرار پرکاربرد

ترجمه	قید
همیشه	her zaman
بعضی اوقات	bazen
به ندرت	nadiren
اصلا	asla

 

 

 

برای ثبت آگهی رایگان به سایت شهر 24 مراجعه کنید.

 

صفات در زبان ترکی استانبولی

صفت‌ها اسم را توصیف می‌کنند و کیفیت و چگونگی افراد، اشیاء، مکانها و … را بیان می‌کنند. صفت‌ها تنها یک شکل و ساختار دارند یعنی چه برای اسم مفرد چه اسم جمع از یک حالت صفت استفاده می‌کنیم. همه واژه‌هایی که نشاندهنده رنگ، شکل، تعداد، حالت، جنس و … اسامی باشند، صفت محسوب می‌شوند. در زبان ترکی برخلاف زبان فارسی، صفات قبل از اسم می‌آیند. به مثال‌ها نگاه کنید:

Beyaz ev (خانه سفید)

Güzel araba (ماشین زیبا)

صفات در زبان ترکی می‌توانند به عنوان اسم نیز به کار روند. این کاربرد تا حدودی در زبان فارسی نیز رایج است، مثلا می‌گوییم «جوان‌ها پرانرژی هستند» یا «قرمزه گرانتر است». در زبان ترکی نیز مشابه چنین جملاتی ساخته می‌شود:

.Kırmızı pahalı (قرمزه گرانتر است.)

.Gençler daha hareketlidir (جوان ها پرانرژی هستند.)

توجه

توجه کنید که موصوف هیچ پسوندی به خود نمی‌گیرد.

صفت تفضیلی

 پسوند –تر که نشانه صفت تفضیلی در فارسی است در زبان ترکی به صورت پیشوند نمایش داده می‌شود. پیشوند daha معادل –تر در فارسی است، مثلا daha güzel یعنی زیباتر و daha büyük یعنی بزرگتر. به چند مثال توجه کنید:

. Sen daha güzelsin (تو زیباتری.)

نکته

اگر بخواهید چیزی را به صورت منفی مقایسه کنید به جای daha از daha az استفاده کنید. در زبان فارسی این گونه صفات را مقایسه نمی‌کنیم:

daha az hızlı (کمتر سریع)

نکته

اگر بخواهید دو چیز را با هم مقایسه کنید، باید بعد به اسم اول پسوند den/dan به معنای «از» را اضافه کنید، مثلا:

.Ben senden daha zekiyim (من از تو باهوش‌تر هستم.)

نکته

وقتی دو چیز در یک صفت با هم برابر هستند برای مقایسه از ساختار زیر استفاده می‌کنیم:

اسم اول + de + اسم دوم + kadar + صفت

.Beril de Gökçe kadar güzel (بریل به اندازه گوچکه زیبا است.)

.Ben de senin kadar güzelim (من به اندازه تو زیبا هستم.)

توجه

توجه کنید که اگر اسم دوم به صورت ضمیر بیاید باید با پسوند ملکی همراه باشد مانند (benim, senin, bunun, şunun).

صفات عالی

اگر قبل از صفت پیشوند “en” را قرار بدهید آن صفت عالی می‌شود و معنای (ترین) می‌دهد، مانند:

en hızlı (سریع‌ترین)

en yavaş (یواش‌ترین)

وقتی بخواهید در جمله از صفت عالی استفاده کنید باید ابتدا صفت عالی را بیاورید، بعد از آن ضمیر را به صورت ملکی بیاورید، مثلا:

.En güzel benim (من زیباترین هستم.)

.Bu sınıftaki en güzel kız sensin (در این کلاس، تو زیباترین هستی.)

نکته

عدد یک (bir) هم می‌تواند صفت و هم حرف تعریف نامعین باشد. اگر به تعداد اشاره کند، صفت و اگر به نامشخص بودن اسمی اشاره کند حرف تعریف نامعین محسوب می‌شود، به مثال‌ها توجه کنید:

Sınavdan sadece bir öğrenci geçebildi (تنها یک دانش‌آموز می‌تواند در امتحان قبول شود)

در اینجا bir عدد است.

Bir öğrenci daima derslerine çalışmalıdır (یک دانش‌آموز همیشه باید درس‌هایش را بخواند)

در اینجا bir حرف تعریف نامعین است.

 

برای ثبت آگهی رایگان به سایت شهر 24 مراجعه کنید.

 

زمان گذشته ساده در زبان ترکی استانبولی

زمان گذشته ساده در زبان ترکی استانبولی کاربردی مشابه زمان گذشته در فارسی را دارد و زمانی به کار می‌رود که بخواهیم از اتفاقی که در گذشته افتاده و ما از وقوع آن اطمینان داریم صحبت کنیم. برای وقایعی که از واقع شدن‌شان اطمینان نداریم و تنها می‌خواهیم نقل قول کنیم از زمان گذشته نقلی استفاده می‌کنیم (به درس مربوط مراجعه کنید.)

پسوندهای dı/di/du/dü با پیوستن به بن فعل، زمان گذشته را می‌سازند. بن فعل با حذف کردن پسوندهای mak/mek از مصدر فعل حاصل می‌شود، برای مثال بن فعل yazmak می‌شود yaz.

چهار حالت مثبت، منفی، سوالی مثبت و سوالی منفی، هر کدام پسوند خاص خود را دارند.

حالت مثبت

برای ساختن حالت مثبت گذشته ساده، به دو حرف خاص در بن فعل توجه می‌کنیم.  ابتدا به آخرین حرف صدادارش نگاه می‌کنیم و بعد از آن به آخرین حرف آن. بر اساس اصل تطابق آوایی، با نگاه کردن به آخرین حرف صدادار بن یکی از پسوندهای dı/di/du/dü را انتخاب می‌کنیم. حالا اگر آخرین حرف بن فعل، یکی از حروف ç/f/h/k/s/ş/t/p بود، حرف d در پسوند به t تبدیل می‌شود (tı/ti/tu/tü). بعد از پسوند هم شناسه را می‌آوریم. مثال:

Ben yazdım (من نوشتم)

در جدول زیر می‌توانید حالت‌های مختلف این زمان را مطابق اصل تطابق آوایی ببینید:

ö/ü	o/u	e/i	a/ı	آخرین حرف صدادار بن فعل
-düm	-dum	-dim	-dım	ben
-dün	-dun	-din	-dın	sen
-dü	-du	-di	-dı	O
-dük	-duk	-dik	-dık	Biz
-dünüz	-dunuz	-diniz	-dınız	Siz
-düler	-dular	-diler	-dılar	onlar

حالت منفی

پسوند منفی‌ساز زمان گذشته ma/me است. بر اساس اصل تطابق آوایی، یکی از این پسوندها به انتهای بن فعل متصل می‌شود. بعد از آن، یکی از پسوندهای dı/di را به فعل اضافه می‌کنیم. در واقع می‌توان گفت به بن افعال یکی از دو پسوندهای madı/medi متصل می‌شود. در آخر هم شناسه اضافه می‌شود. مثال:

Ben yazmadım (من ننوشتم)

در جدول زیر می‌توانید حالت‌های مختلف این زمان را مطابق اصل تطابق آوایی ببینید:

e/i/ö/ü	a/ı/o/u	آخرین حرف صدادار بن فعل
-medim	-madım	Ben
-medin	-madın	Sen
-medi	-madı	O
-medik	-madık	Biz
-mediniz	-madınız	Siz
-mediler	-madılar	Onlar

سوالی مثبت

برای سوالی کردن فعل مثبت در زمان گذشته، کافی است یکی از پسوندهای mı/mi/mu/mü را بعد از فعل گذشته بیاوریم. این پسوندها به فعل نمی‌چسبند و با فاصله در ادامه آن می‌آیند. Onlar استثنا است و تنها یکی از پسوندها mı/mi بعد از آن اضافه می‌شود. مثال:

?Ben yazdım mı (آیا نوشتم؟)

در جدول زیر می‌توانید حالت‌های مختلف این زمان را مطابق اصل تطابق آوایی ببینید:

ö/ü	o/u	e/i	a/ı	آخرین حرف صدادار بن فعل
-düm mü	-dum mu	-dim mi	-dım mı	ben
-dün mü	-dun mu	-din mi	-dın mı	sen
-dü mü	-du mu	-di mi	-dı mı	O
-dük mü	-duk mu	-dik mi	-dık mı	Biz
-dünüz mü	-dunuz mu	-diniz mi	-dınız mı	Siz
-düler mi	-dular mı	-diler mi	-dılar mı	onlar

سوالی منفی

برای سوال منفی ساختن تنها کافی است که یکی از پسوندهای mı/mi را بعد از فعل با فاصله قرار دهیم. مثال:

?Ben yazmadım mı (آیا ننوشتم؟)

در جدول زیر می‌توانید حالت‌های مختلف این زمان را مطابق اصل تطابق آوایی ببینید:

e/i/ö/ü	a/ı/o/u	آخرین حرف صدادار بن فعل
-medim mi	-madım mı	Ben
-medin mi	-madın mı	Sen
-medi mi	-madı mı	O
-medik mi	-madık mı	Biz
-mediniz mi	-madınız mı	Siz
-mediler mi	-madılar mı	Onlar

 

 

برای ثبت آگهی رایگان به سایت شهر 24 مراجعه کنید.

زمان حال استمراری در زبان ترکی استانبولی

زمان حال استمراری در زبان ترکی با پسوند yor ساخته می‌شود. این پسوند به بن فعل می‌چسبد و به آن شناسه (پسوند شخصی) اضافه می‌شود. بن فعل با حذف کردن پسوندهای mak/mek از مصدر فعل حاصل می‌شود، برای مثال بن فعل yazmak می‌شود yaz.

چهار حالت مثبت، منفی، سوالی مثبت و سوالی منفی، هر کدام پسوند خاص خود را دارند.

حال استمراری مثبت

برای ساختن حالت مثبت زمان حال استمراری، باید به بن فعل توجه کنیم. اگر آخرین حرف بن فعل حرف صدادار بود، باید آن را حذف کنید. بعد بر اساس آخرین حرف صدادار بن فعل و بر اساس اصل تطابق آوایی، یکی از پسوندهای “ı/i/u/ü” را انتخاب می‌کنیم. بعد از آن پسوند زمان استمراری yor و بعد از آن شناسه (پسوند شخصی) را اضافه می‌کنیم. مثال:

Ben yazıyorum (من می‌نویسم)

در جدول زیر می‌توانید حالت‌های مختلف این زمان را مطابق اصل تطابق آوایی ببینید:

ö/ü	o/u	e/i	a/ı	آخرین حرف صدادار بن فعل
-üyorum	-uyorum	-iyorum	-ıyorum	ben
-üyorsun	-uyorsun	-iyorsun	-ıyorsun	sen
-üyor	-uyor	-iyor	-ıyor	O
-üyoruz	-uyoruz	-iyoruz	-ıyoruz	Biz
-üyorsunuz	-uyorsunuz	-iyorsunuz	-ıyorsunuz	Siz
-üyorlar	-uyorlar	-iyorlar	-ıyorlar	onlar

حال استمراری منفی

برای ساختن حالت منفی زمان حال استمراری باز به سراغ بن فعل می‎رویم، اما برخلاف حالت مثبت، هیچ حرفی از بن را حذف نمی‌کنیم. به بن فعل یکی از پسوندهای mı/mi/mu/mü را بر اساس اصل تطابق آوایی می‌گذاریم. بعد از آن پسوند حال استمراری yor و پسوند شخصی (شناسه) را پشت سر هم می‌آوریم. مثال:

Ben yazmıyorum (من نمی‌نویسم)

در جدول زیر می‌توانید حالت‌های مختلف این زمان را مطابق اصل تطابق آوایی ببینید:

ö/ü	o/u	e/i	a/ı	آخرین حرف صدادار بن فعل
-müyorum	-muyorum	-miyorum	-mıyorum	ben
-müyorsun	-muyorsun	-miyorsun	-mıyorsun	sen
-müyor	-muyor	-miyor	-mıyor	O
-müyoruz	-muyoruz	-miyoruz	-mıyoruz	Biz
-müyorsunuz	-muyorsunuz	-miyorsunuz	-mıyorsunuz	Siz
-müyorlar	-muyorlar	-miyorlar	-mıyorlar	onlar

سوالی مثبت

برای سوالی کردن مثبت زمان حال استمراری، فعل را بعد از yor جدا می‌کنیم و mu را قبل از شناسه اضافه می‌کنیم. ضمیر Onlar استثنا است: در این حالت، تنها mı را به انتهای فعل اضافه می‌کنیم. برای اول شخص مفرد و اول شخص جمع، چون دو حرف صدادار نمی‌توانند پشت سر هم بیایند، حرف y میانجی را اضافه می‌کنیم. مثال:

?Ben yazıyor muyum (آیا من دارم می‌نویسم؟)

در جدول زیر می‌توانید حالت‌های مختلف این زمان را مطابق اصل تطابق آوایی ببینید:

ö/ü	o/u	e/i	a/ı	آخرین حرف صدادار بن فعل
-üyor muyum	-uyor muyum	-iyor muyum	-ıyor muyum	ben
-üyor musun	-uyor musun	-iyor musun	-ıyor musun	sen
-üyor mu	-uyor mu	-iyor mu	-ıyor mu	O
-üyor muyuz	-uyor muyuz	-iyor muyuz	-ıyor muyuz	Biz
-üyor musunuz	-uyor musunuz	-iyor musunuz	-ıyor musunuz	Siz
-üyorlar mı	-uyorlar mı	-iyorlar mı	-ıyorlar mı	onlar

سوالی منفی

سوالی منفی ساختن مشابه سوالی مثبت ساختن است. فعل منفی را به دو قسمت تقسیم می‌کنیم و بعد از yor واژه mu و شناسه می‌آوریم. Onlar از این قانون پیروی نمی‌کند و تنها به انتهای فعل mı اضافه می‌شود. مثال:

?Ben yazmıyor muyum (آیا من نمی‌نویسم؟)

در جدول زیر می‌توانید حالت‌های مختلف این زمان را مطابق اصل تطابق آوایی ببینید:

ö/ü	o/u	e/i	a/ı	آخرین حرف صدادار بن فعل
-müyor muyum	-muyor muyum	-miyor muyum	-mıyor muyum	ben
-müyor musun	-muyor musun	-miyor musun	-mıyor musun	sen
-müyor mu	-muyor mu	-miyor mu	-mıyor mu	O
-müyor muyuz	-muyor muyuz	-miyor muyuz	-mıyor muyuz	Biz
-müyor musunuz	-muyor musunuz	-miyor musunuz	-mıyor musunuz	Siz
-müyorlar mı	-muyorlar mı	-miyorlar mı	-mıyorlar mı	onlar

 

 

 

برای ثبت آگهی رایگان به سایت شهر 24 مراجعه کنید.

وجه شرطی در زبان ترکی استانبولی

جملات شرطی در زبان فارسی با “اگر” ساخته می‌شود اما در زبان ترکی استانبولی معمولا از کلمه eğer استفاده نمی‌کنند و به جای آن برای ساختن وجه شرطی از پسوندهای -se/-sa استفاده کرده و آن را به بن فعل متصل می‌کنند. برای بیان آرزو، فرضیه و شرط وجه شرطی به کار می‌رود.

حالت مثبت

در جدول زیر حالت شرطی فعل دانستن bilmek آمده است:

اگر بدانیم	bilsek	اگر بدانم	bilsem
اگر بدانید	bilseniz	اگر بدانی	bilsen
اگر بدانند	bilseler	اگر بداند	bilse

حالت منفی

برای منفی کردن حالت شرطی باید پسوندهای -mese/-masa را به بن فعل اضافه می‌کنیم. در جدول زیر فعل بودن olmak در حالت منفی شرطی منفی آمده است:

اگر نباشید	olmasak	اگر نباشم	olmasam
اگر نباشید	olmasanız	اگر نباشی	olmasan
اگر نباشند	olmasalar	اگر نباشد	olmasa

حالت سوال مثبت و منفی

برای حالت سوالی مثبت و منفی کافی است mi/mı را بعد از فعل مثبت و منفی اضافه کنید، مثلا:

?kalsam mı (اگر بمانم؟)

?gelmesek mi (اگر نیاییم؟)

 

 

برای ثبت آگهی رایگان به سایت شهر 24 مراجعه کنید.

منفی کردن

منفی کردن در زبان ترکی استانبولی با زبان فارسی تفاوت دارد. واژه منفی کننده در ترکی یک پسوند به نام değil است که صرف می‌شود و بعد از واژه‌ها و در انتهای جمله قرار می‌گیرد. مهم‌ترین نکته‌ای که در ساخت جمله منفی باید در نظر بگیرید این است که در این نوع جملات صفت صرف نمی‌شود و به شکل ساده خود می‌آید. ساختار جمله منفی این گونه خواهد بود:

ضمیر + شکل ساده و صرف نشده صفت یا اسم + شکل صرف شده واژه değil

جدول صرف واژه değil

Ben … değilim	من … نیستم.
Sen … değilsin	تو … نیستی.
O … değil	او … نیست.
Biz … değiliz	ما … نیستیم.
Siz … değilsiniz	شما … نیستید.
Onlar … değiller	آنها … نیستند.

در مثال زیر نحوه منفی کردن یک جمله مثبت را می‌بینید:

Ben uzunum (من قدبلندم.)

Ben uzun değilim (من قدبلند نیستم.)

توجه

دقت کنید که صفات در این حالت، یعنی در جملات منفی با فاعل تطابق ندارند و در حالت ساده و صرف نشده می‌آیند:

Sen uzun değilsin (تو قدبلند نیستی.)

نکته

واژه değil به صورت /دِییل/ تلفظ می‌شود.

برای ثبت آگهی رایگان به سایت شهر 24 مراجعه کنید.

سوالی کردن در زبان ترکی استانبولی

برای سوالی کردن جملات در زبان ترکی روش های متفاوتی وجود دارد. در این بخش با انواع متفاوتی از روش های سوالی کردن در این زبان آشنا یم شویم.

سوالی کردن فعل بودن

سوالی کردن جملات در زبان ترکی دو حالت دارد: سوالی کردن مثبت و سوالی کردن منفی. سوالی کردن مثبت مانند این است که بپرسیم «من … هستم؟» یا «آنها … هستند؟» و سوالی کردن منفی مانند این است که بپرسیم «من … نیستم؟» یا «آنها … نیستند؟»

سوالی کردن مثبت

برای سوالی کردن نیز باید بعد از فعل بودن پیشوند بیاوریم. پیشوندهایی که برای سوالی کردن مثبت جملات به کار می‌رود mi/mı/mu/mü است. در جدول زیر چهار حالت این پیشوندها در شش حالت صرفی نمایش داده شده اند:

من … هستم؟	Ben … miyim/mıyım/muyum/müyüm?
تو … هستی؟	Sen … misin/mısın/musun/müsün?
او … است؟	O … mi/mı/mu/mü?
ما … هستیم؟	Biz … miyiz/mıyız/muyuz/müyüz?
شما … هستید؟	Siz … misiniz/mısınız/musunuz/müsünüz?
آنها … هستند؟	Onlar …  -ler mi/-lar mı?

مثال:

?Siz küçük müsünüz (شما کوچک هستید؟)

?Biz güzel miyiz (ما زیبا هستیم؟)

توجه

در حالت سوم شخص جمع، می‌توان پسوند lar- و ler- را نیاوریم، مثلا دو جمله زیر هر دو درست هستند:

?Onlar mühendisler mi  (آنها مهندس هستند؟)

?Onlar mühendis mi (آنها مهندس هستند؟)

سوالی کردن منفی

برای سوالی کردن منفی جملات، قبل از پیشوند سوالی و فعل بودن، واژه değil را می‌آوریم. جدول صرف عینا مانند جمله مثبت خواهد بود، با این تفاوت که قبل از فعل واژه değil اضافه خواهد شد:

من … نیستم؟	Ben … değil miyim?
تو … نیستی؟	Sen … değil misin?
او … نیست؟	O … değil mi?
ما … نیستیم؟	Biz … değil miyiz?
شما … نیستید؟	Siz … değil misiniz?
آنها … نیستند؟	Onlar … değiller mi?

مثال:

?Biz hasta değil miyiz (ما بیمار نیستیم؟)

سوالی کردن با واژه‌های پرسشی

ابتدا در جدول زیر به واژه‌های پرسشی پرکاربرد در زبان ترکی توجه کنید:

کجا؟	Neresi?	چرا؟	Niye?/ Niçin? /Neden?
در کجا؟	Nerede?	چه؟	Ne?
از کجا؟	Nereden?	کدام	Hangi?
به کجا؟	Nereye?	چند تا؟	Kaç tane?
چه کسی؟	Kim?	چه زمان؟ کی؟	Ne zaman?
چگونه؟	Nasıl?
چند؟	Kaç?
چقدر؟	Ne kadar?

 

وقتی جمله‌ای با کلمه پرسشی ساخته شود دیگر نیاز نیست پسوند پرسشی هم آورده شود، مثلا:

Bu ne mi? → Bu ne (آن چیست؟)

Otel nerede mi? → Otel nerede (هتل کجاست؟)

برای ثبت آگهی رایگان به سایت شهر 24 مراجعه کنید.