زمان گذشته کامل در زبان ترکی استانبولی

گذشته کامل یا ماضی بعید در زبان ترکی استانبولی برای بیان اعمالی در گذشته است که پیش از یک فعل گذشته انجام گرفته است، مثلا رفته بود، گفته بودم.

حالت مثبت

در زبان ترکی، برای ساختن این زمان، باید ابتدا به بن فعل پسوندهای -miş/-mış/-muş/-müş را اضافه کنیم (مشابه زمان حال کامل). بن فعل با حذف کردن پسوندهای mak/mek از مصدر فعل حاصل می‌شود، برای مثال بن فعل yazmak می‌شود yaz. بعد از آن باید پسوندهای -ti/-tı/-tu/-tü را به آن بچسبانید. در آخر هم شناسه صرفی می‌آید.

در جدول زیر به صرف فعل آمدن (gelmek) توجه کنید:

آمده بودیم	gelmiştik	آمده بودم	gelmiştim
آمده بودید	gelmiştiniz	آمده بودی	gelmiştin
آمده بودند	gelmiştiler	آمده بود	gelmişti

حالت منفی

برای منفی کردن زمان گذشته کامل از ساختار زیر پیروی کنید:

بن فعل + -memiş/-mamış + -ti/-tı + شناسه

در جدول زیر صرف فعل رفتن در حالت منفی گذشته کامل آمده است:

نرفته بودیم	gitmemiştik	نرفته بود	gitmemiştim
نرفته بودید	gitmemiştiniz	نرفته بودی	gitmemiştin
نرفته بودند	gitmemiştiler	نرفته بود	gitmemişti

سوالی کردن مثبت

برای سوالی مثبت و منفی، کافی است بعد از فعل مثبت و منفی پسوند پرسشی muy را به علاوه پسوند گذشته و شناسه بیاورید، مثلا:

?okumuş muydum (خوانده بودم؟)

?dememiş miydin (نگفته بودی؟)

 

برای ثبت آگهی رایگان به سایت شهر 24 مراجعه کنید.

زمان حال استمراری در زبان ترکی استانبولی

زمان حال استمراری در زبان ترکی با پسوند yor ساخته می‌شود. این پسوند به بن فعل می‌چسبد و به آن شناسه (پسوند شخصی) اضافه می‌شود. بن فعل با حذف کردن پسوندهای mak/mek از مصدر فعل حاصل می‌شود، برای مثال بن فعل yazmak می‌شود yaz.

چهار حالت مثبت، منفی، سوالی مثبت و سوالی منفی، هر کدام پسوند خاص خود را دارند.

حال استمراری مثبت

برای ساختن حالت مثبت زمان حال استمراری، باید به بن فعل توجه کنیم. اگر آخرین حرف بن فعل حرف صدادار بود، باید آن را حذف کنید. بعد بر اساس آخرین حرف صدادار بن فعل و بر اساس اصل تطابق آوایی، یکی از پسوندهای “ı/i/u/ü” را انتخاب می‌کنیم. بعد از آن پسوند زمان استمراری yor و بعد از آن شناسه (پسوند شخصی) را اضافه می‌کنیم. مثال:

Ben yazıyorum (من می‌نویسم)

در جدول زیر می‌توانید حالت‌های مختلف این زمان را مطابق اصل تطابق آوایی ببینید:

ö/ü	o/u	e/i	a/ı	آخرین حرف صدادار بن فعل
-üyorum	-uyorum	-iyorum	-ıyorum	ben
-üyorsun	-uyorsun	-iyorsun	-ıyorsun	sen
-üyor	-uyor	-iyor	-ıyor	O
-üyoruz	-uyoruz	-iyoruz	-ıyoruz	Biz
-üyorsunuz	-uyorsunuz	-iyorsunuz	-ıyorsunuz	Siz
-üyorlar	-uyorlar	-iyorlar	-ıyorlar	onlar

حال استمراری منفی

برای ساختن حالت منفی زمان حال استمراری باز به سراغ بن فعل می‎رویم، اما برخلاف حالت مثبت، هیچ حرفی از بن را حذف نمی‌کنیم. به بن فعل یکی از پسوندهای mı/mi/mu/mü را بر اساس اصل تطابق آوایی می‌گذاریم. بعد از آن پسوند حال استمراری yor و پسوند شخصی (شناسه) را پشت سر هم می‌آوریم. مثال:

Ben yazmıyorum (من نمی‌نویسم)

در جدول زیر می‌توانید حالت‌های مختلف این زمان را مطابق اصل تطابق آوایی ببینید:

ö/ü	o/u	e/i	a/ı	آخرین حرف صدادار بن فعل
-müyorum	-muyorum	-miyorum	-mıyorum	ben
-müyorsun	-muyorsun	-miyorsun	-mıyorsun	sen
-müyor	-muyor	-miyor	-mıyor	O
-müyoruz	-muyoruz	-miyoruz	-mıyoruz	Biz
-müyorsunuz	-muyorsunuz	-miyorsunuz	-mıyorsunuz	Siz
-müyorlar	-muyorlar	-miyorlar	-mıyorlar	onlar

سوالی مثبت

برای سوالی کردن مثبت زمان حال استمراری، فعل را بعد از yor جدا می‌کنیم و mu را قبل از شناسه اضافه می‌کنیم. ضمیر Onlar استثنا است: در این حالت، تنها mı را به انتهای فعل اضافه می‌کنیم. برای اول شخص مفرد و اول شخص جمع، چون دو حرف صدادار نمی‌توانند پشت سر هم بیایند، حرف y میانجی را اضافه می‌کنیم. مثال:

?Ben yazıyor muyum (آیا من دارم می‌نویسم؟)

در جدول زیر می‌توانید حالت‌های مختلف این زمان را مطابق اصل تطابق آوایی ببینید:

ö/ü	o/u	e/i	a/ı	آخرین حرف صدادار بن فعل
-üyor muyum	-uyor muyum	-iyor muyum	-ıyor muyum	ben
-üyor musun	-uyor musun	-iyor musun	-ıyor musun	sen
-üyor mu	-uyor mu	-iyor mu	-ıyor mu	O
-üyor muyuz	-uyor muyuz	-iyor muyuz	-ıyor muyuz	Biz
-üyor musunuz	-uyor musunuz	-iyor musunuz	-ıyor musunuz	Siz
-üyorlar mı	-uyorlar mı	-iyorlar mı	-ıyorlar mı	onlar

سوالی منفی

سوالی منفی ساختن مشابه سوالی مثبت ساختن است. فعل منفی را به دو قسمت تقسیم می‌کنیم و بعد از yor واژه mu و شناسه می‌آوریم. Onlar از این قانون پیروی نمی‌کند و تنها به انتهای فعل mı اضافه می‌شود. مثال:

?Ben yazmıyor muyum (آیا من نمی‌نویسم؟)

در جدول زیر می‌توانید حالت‌های مختلف این زمان را مطابق اصل تطابق آوایی ببینید:

ö/ü	o/u	e/i	a/ı	آخرین حرف صدادار بن فعل
-müyor muyum	-muyor muyum	-miyor muyum	-mıyor muyum	ben
-müyor musun	-muyor musun	-miyor musun	-mıyor musun	sen
-müyor mu	-muyor mu	-miyor mu	-mıyor mu	O
-müyor muyuz	-muyor muyuz	-miyor muyuz	-mıyor muyuz	Biz
-müyor musunuz	-muyor musunuz	-miyor musunuz	-mıyor musunuz	Siz
-müyorlar mı	-muyorlar mı	-miyorlar mı	-mıyorlar mı	onlar

 

 

 

برای ثبت آگهی رایگان به سایت شهر 24 مراجعه کنید.

منفی کردن در زبان ترکی استانبولی

منفی کردن در زبان ترکی استانبولی با زبان فارسی تفاوت دارد. واژه منفی کننده در ترکی یک پسوند به نام değil است که صرف می‌شود و بعد از واژه‌ها و در انتهای جمله قرار می‌گیرد. مهم‌ترین نکته‌ای که در ساخت جمله منفی باید در نظر بگیرید این است که در این نوع جملات صفت صرف نمی‌شود و به شکل ساده خود می‌آید. ساختار جمله منفی این گونه خواهد بود:

ضمیر + شکل ساده و صرف نشده صفت یا اسم + شکل صرف شده واژه değil

جدول صرف واژه değil

Ben … değilim	من … نیستم.
Sen … değilsin	تو … نیستی.
O … değil	او … نیست.
Biz … değiliz	ما … نیستیم.
Siz … değilsiniz	شما … نیستید.
Onlar … değiller	آنها … نیستند.

در مثال زیر نحوه منفی کردن یک جمله مثبت را می‌بینید:

Ben uzunum (من قدبلندم.)

Ben uzun değilim (من قدبلند نیستم.)

توجه

دقت کنید که صفات در این حالت، یعنی در جملات منفی با فاعل تطابق ندارند و در حالت ساده و صرف نشده می‌آیند:

Sen uzun değilsin (تو قدبلند نیستی.)

نکته

واژه değil به صورت /دِییل/ تلفظ می‌شود.

 

برای ثبت آگهی رایگان به سایت شهر 24 مراجعه کنید.

 

 

وجه امری در زبان ترکی استانبولی

وجه امری در زبان فارسی از وجه التزامی درست می‌شود. در زبان ترکی استانبولی، در همه شخص‌ها می‌توان وجه امری ساخت. در فارسی با کلمه بگذار وجه امری برای همه صیغه‌ها درست می‌شود مثلا بگذار بروم، بگذارید بیاید و …

برای دوم شخص مفرد و جمع با اضافه کردن ب‍ به ابتدای بن مضارع وجه امری ساخته می‌شود مثلا بخور، بروید.

در زبان ترکی، پسوندهای وجه امری برای اول شخص مفرد و اول شخص جمع همانند حالت التزامی است.

حالت مثبت

Biz (y) -elim/-alım	Ben (y) -eyim/-ayım
Siz (y) -in/-ın/-un/-ün	Sen ø
Onlar -sinler/-sınlar/-sunlar/-sünler	O -sin/-sın/-sun/-sün

نکته:

حالت دوم شخص جمع، علاوه بر پسوندهای -in/-ın/-un/-ün حالت مودبانه نیز دارد و در حالت مودبانه از پسوندهای -iniz/-ınız/-unuz/-ünüz استفاده می‌شود که در ترجمه فارسی می‎توان از واژه لطفا برای معادل سازی استفاده کرد، مثلا:

Kapıyı açın (در را باز کنید)

kapıyı açınız (لطفا در را باز کنید)

حالت منفی

نمانیم	kalmayalım	Biz -meyelim/-mayalım	نمانم	kalmayayım	Ben -meyeyim/-mayayım
نمانید (لطفا نمانید)	Kalmayın (kalmayınız)	Siz -meyin/-mayın (-meyiniz/-mayınız)	نمان	kalma	Sen -me/-ma
نمانند	kalmasınlar	Onlar -mesinler/-masınlar	نمانَد	kalmasın	O -mesin/-masın

سوالی مثبت و منفی

برای سوالی کردن مافی است بعد از فعل پسوند سوالی mi/mı/mu/mü را بیاوریم، مثلا gideyim mi? (بروم؟) دقت کنید که دوم شخص مفرد و دوم شخص جمع در وجه امری حالت سوالی ندارند.

 

 

برای ثبت آگهی رایگان به سایت شهر 24 مراجعه کنید.

وجه التزامی در زبان ترکی استانبولی

وجه التزامی در زبان ترکی استانبولی

وجه التزامی برای بیان کارهایی است که در آنها التزام وجود داشته باشد. در فارسی، این وجه را با اضافه کردن ب‍ به ابتدای بن مضارع می‌سازیم، مثلا بروم، بدانم، بخورید و …

حالت مثبت

در حالت مثبت وجه التزامی، بر اساس اصل تطابق آوایی، یکی از پسوندهای زیر را برای ضمایر فاعلی انتخاب می‌کنیم. در جدول زیر با این پسوندها آشنا می‌شوید:

برویم	gidelim	Biz (y)-elim/-alım	بروم	gideyim	Ben (y)-eyim/-ayım
بروید	gidesiniz	Siz (y)-esiniz/-asınız	بروی	gidesin	Sen (y)-esin/-asın
بروند	gideler	Onlar (y)-eler/-alar	برود	gide	O (y)-e/-a

حالت منفی

نخوریم	yemeyelim	Biz –meyelim/-mayalım	نخورم	yemeyeyim	Ben -meyeyim/-mayayım
نخورید	yemeyesiniz	Siz -meyesiniz/-mayasınız	نخوری	yemeyesin	Sen -meyesin/-mayasın
نخورند	yemeyeler	Onlar -meyeler/-mayalar	نخورد	yemeye	O -meye/-maya

سوالی مثبت و منفی

کافی است پس از هر فعل پسوند سوالی mi/mı را بیاوریم، مثلا:

?dinleyeyim mi (گوش بکنم؟)

?kabuletmeyeyim mi (قبول نکنم؟)

فعل بودن در وجه التزامی

فعل بودن در وجه التزامی از فعل olmak ساخته می‌شود.

biz olalım	ben olayım
siz olasınız	sen olasın
onlar olalar	o ola

 

 

برای ثبت آگهی رایگان به سایت شهر 24 مراجعه کنید.

منفی کردن

منفی کردن در زبان ترکی استانبولی با زبان فارسی تفاوت دارد. واژه منفی کننده در ترکی یک پسوند به نام değil است که صرف می‌شود و بعد از واژه‌ها و در انتهای جمله قرار می‌گیرد. مهم‌ترین نکته‌ای که در ساخت جمله منفی باید در نظر بگیرید این است که در این نوع جملات صفت صرف نمی‌شود و به شکل ساده خود می‌آید. ساختار جمله منفی این گونه خواهد بود:

ضمیر + شکل ساده و صرف نشده صفت یا اسم + شکل صرف شده واژه değil

جدول صرف واژه değil

Ben … değilim	من … نیستم.
Sen … değilsin	تو … نیستی.
O … değil	او … نیست.
Biz … değiliz	ما … نیستیم.
Siz … değilsiniz	شما … نیستید.
Onlar … değiller	آنها … نیستند.

در مثال زیر نحوه منفی کردن یک جمله مثبت را می‌بینید:

Ben uzunum (من قدبلندم.)

Ben uzun değilim (من قدبلند نیستم.)

توجه

دقت کنید که صفات در این حالت، یعنی در جملات منفی با فاعل تطابق ندارند و در حالت ساده و صرف نشده می‌آیند:

Sen uzun değilsin (تو قدبلند نیستی.)

نکته

واژه değil به صورت /دِییل/ تلفظ می‌شود.

برای ثبت آگهی رایگان به سایت شهر 24 مراجعه کنید.

فعل "بودن"

فعل بودن در زبان ترکی استانبولی فعلی خاص است (که به آن فعل ناقص defective verb می‌گویند) و تنها فعل بی‌قاعده این زبان است و با سایر افعال فرق می‌کند. این فعل در جملاتی به کار برده می‌شود که حالت چیزی/کسی را نشان دهد، مثلا «خانه بزرگ است» و «سفر کوتاه بود». فعل بودن در زبان ترکی فعل Imek است که فعلی ناقص محسوب می‌شود؛ یعنی به صورت پسوند صرف شده و به واژه‌ها می‌چسبد. ریشه این فعل (i-) به دلیل تطابق آوایی به چهار صورت اصلی i و I  و u و ü تبدیل می‌شود. این فعل در زمان حال و گذشته به صورت زیر صرف می‌شود:

جدول صرف فعل بودن (زمان حال)

پسوند	ضمیر	فارسی
-im	Ben	من … هستم.
-sin	Sen	تو … هستی.
بدون پسوند یا dir- (در جملات رسمی)	O	او … است.
-iz	Biz	ما … هستیم.
-siniz	Siz	شما … هستید.
بدون پسوند یا -ler	Onlar	آنها … هستند.

نکته اول

طبق واژه‌ای که قبل از پسوند آمده، این پسوند به چهار حالت در می‌آید، برای مثال در حالت اول شخص مفرد چهار حالت -im/-ım/-um/-üm را به خود می‌گیرد.

نکته دوم

در حالت اول شخص مفرد و جمع، وقتی حرف انتهای واژه، یکی از حروف صدادار باشد، حرف y میانجی بین واژه و پسوند قرار می‌گیرد، مثلا:

ben hastayım  (من بیمار هستم.)

نکته سوم

برای حالت سوم شخص جمع، در صورتی که بخواهیم به طور کلی صحبت کنیم و شخص خاصی مدنظر ما نباشد، می‌توانیم پسوند –lar/ -ler را نیاوریم، مثلا:

Onlar güzel (آنها زیبایند.)

جدول صرف بودن (زمان گذشته)

پسوند	ترکی	فارسی
-dim	Ben …-dim	من … بودم.
-din	Sen …-din	تو … بودی.
-di	O … -di.	او … بود.
-dik	Biz …-dik.	ما … بودیم.
-diniz	Siz …-diniz.	شما … بودید.
-diler	Onlar …-diler.	آنها … بودند.

نکته اول

در صیغه سوم شخص مفرد و جمع زمان حال، فعل بودن دو حالت دارد. در یک حالت هیچ پسوندی به واژه اضافه نمی‌شود. در حالت دوم پسوند –dir به واژه اضافه می‌شود. اگر دارید در موقعیتی غیررسمی و دوستانه صحبت می‌کنید لازم نیست با پسوند جمله را بسازید. اما اگر در موقعیت رسمی می‌خواهید صحبت کنید یا متنی رسمی (مثلا دایره‌المعارف) بنویسید، باید از پسوند –dir استفاده کنید. این دو حالت در برخی موقعیت‌ها جای همدیگر هم استفاده می‌شوند. به مثال‌های زیر توجه کنید:

.O benim evim (این خانه من است.)

.Örümcek bir hayvandır (عنکبوت یک جانور است.)

نکته دوم

چون فعل بودن برای هر ضمیر فاعلی فرق می‌کند می‌توان جملات را بدون ضمیر ساخت، مانند زبان فارسی که جملاتی نظیر «خسته‌ام» یا «رفته‌اند» جملات درست دستوری محسوب می‌شوند. به خاطر وجود پسوند (شناسه) به راحتی می‎توان ضمیر را شناسایی کرد. به مثال‌ها توجه کنید:

.Güzelim (زیبایم.)

توجه

اگر در مثال بالا ضمیر آورده شود، قصد گوینده تاکید روی فاعل جمله بوده است:

.Ben güzelim (من زیبا هستم.)

برای ثبت آگهی رایگان به سایت شهر 24 مراجعه کنید.