زمان گذشته ساده در زبان ترکی استانبولی

زمان گذشته ساده در زبان ترکی استانبولی کاربردی مشابه زمان گذشته در فارسی را دارد و زمانی به کار می‌رود که بخواهیم از اتفاقی که در گذشته افتاده و ما از وقوع آن اطمینان داریم صحبت کنیم. برای وقایعی که از واقع شدن‌شان اطمینان نداریم و تنها می‌خواهیم نقل قول کنیم از زمان گذشته نقلی استفاده می‌کنیم (به درس مربوط مراجعه کنید.)

پسوندهای dı/di/du/dü با پیوستن به بن فعل، زمان گذشته را می‌سازند. بن فعل با حذف کردن پسوندهای mak/mek از مصدر فعل حاصل می‌شود، برای مثال بن فعل yazmak می‌شود yaz.

چهار حالت مثبت، منفی، سوالی مثبت و سوالی منفی، هر کدام پسوند خاص خود را دارند.

حالت مثبت

برای ساختن حالت مثبت گذشته ساده، به دو حرف خاص در بن فعل توجه می‌کنیم.  ابتدا به آخرین حرف صدادارش نگاه می‌کنیم و بعد از آن به آخرین حرف آن. بر اساس اصل تطابق آوایی، با نگاه کردن به آخرین حرف صدادار بن یکی از پسوندهای dı/di/du/dü را انتخاب می‌کنیم. حالا اگر آخرین حرف بن فعل، یکی از حروف ç/f/h/k/s/ş/t/p بود، حرف d در پسوند به t تبدیل می‌شود (tı/ti/tu/tü). بعد از پسوند هم شناسه را می‌آوریم. مثال:

Ben yazdım (من نوشتم)

در جدول زیر می‌توانید حالت‌های مختلف این زمان را مطابق اصل تطابق آوایی ببینید:

ö/ü	o/u	e/i	a/ı	آخرین حرف صدادار بن فعل
-düm	-dum	-dim	-dım	ben
-dün	-dun	-din	-dın	sen
-dü	-du	-di	-dı	O
-dük	-duk	-dik	-dık	Biz
-dünüz	-dunuz	-diniz	-dınız	Siz
-düler	-dular	-diler	-dılar	onlar

حالت منفی

پسوند منفی‌ساز زمان گذشته ma/me است. بر اساس اصل تطابق آوایی، یکی از این پسوندها به انتهای بن فعل متصل می‌شود. بعد از آن، یکی از پسوندهای dı/di را به فعل اضافه می‌کنیم. در واقع می‌توان گفت به بن افعال یکی از دو پسوندهای madı/medi متصل می‌شود. در آخر هم شناسه اضافه می‌شود. مثال:

Ben yazmadım (من ننوشتم)

در جدول زیر می‌توانید حالت‌های مختلف این زمان را مطابق اصل تطابق آوایی ببینید:

e/i/ö/ü	a/ı/o/u	آخرین حرف صدادار بن فعل
-medim	-madım	Ben
-medin	-madın	Sen
-medi	-madı	O
-medik	-madık	Biz
-mediniz	-madınız	Siz
-mediler	-madılar	Onlar

سوالی مثبت

برای سوالی کردن فعل مثبت در زمان گذشته، کافی است یکی از پسوندهای mı/mi/mu/mü را بعد از فعل گذشته بیاوریم. این پسوندها به فعل نمی‌چسبند و با فاصله در ادامه آن می‌آیند. Onlar استثنا است و تنها یکی از پسوندها mı/mi بعد از آن اضافه می‌شود. مثال:

?Ben yazdım mı (آیا نوشتم؟)

در جدول زیر می‌توانید حالت‌های مختلف این زمان را مطابق اصل تطابق آوایی ببینید:

ö/ü	o/u	e/i	a/ı	آخرین حرف صدادار بن فعل
-düm mü	-dum mu	-dim mi	-dım mı	ben
-dün mü	-dun mu	-din mi	-dın mı	sen
-dü mü	-du mu	-di mi	-dı mı	O
-dük mü	-duk mu	-dik mi	-dık mı	Biz
-dünüz mü	-dunuz mu	-diniz mi	-dınız mı	Siz
-düler mi	-dular mı	-diler mi	-dılar mı	onlar

سوالی منفی

برای سوال منفی ساختن تنها کافی است که یکی از پسوندهای mı/mi را بعد از فعل با فاصله قرار دهیم. مثال:

?Ben yazmadım mı (آیا ننوشتم؟)

در جدول زیر می‌توانید حالت‌های مختلف این زمان را مطابق اصل تطابق آوایی ببینید:

e/i/ö/ü	a/ı/o/u	آخرین حرف صدادار بن فعل
-medim mi	-madım mı	Ben
-medin mi	-madın mı	Sen
-medi mi	-madı mı	O
-medik mi	-madık mı	Biz
-mediniz mi	-madınız mı	Siz
-mediler mi	-madılar mı	Onlar

 

 

برای ثبت آگهی رایگان به سایت شهر 24 مراجعه کنید.

صرف افعال (بخش 2)

به درس 12 از مجموعه آموزش زبان ترکی استانبولی برای نوآموزان خوش امدید. در درس قبل با اصول اولیه صرف افعال در زبان ترکی و نحوه صرف افعالی که بن انها به حروف صدادار ختم میشود آشنا شدیم. در این درس می خواهیم با نحوه صرف بقیه افعال آشنا شویم.

مرور درس قبل

در درس قبل یاد گرفتیم که در زبان ترکی، مانند فارسی برای صرف افعال ابتدا نشانه مصدری آنها (mak/mek) را حذف کرده و سپس پسوند مناسب را به ان اضافه می کنیم. البته در زبان ترکی برخلاف فارسی، اینکه بن فعل به چه حروفی ختم می شود هم اهمیت دارد و پسوندهای صرف با توجه به حروف اخر افعال انتخاب می شود.

در درس قبل با نحوه صرف افعالی که بن آنها به حروف صدادار ختم می شود آشنا شدیم. در این درس میخواهیم با نحوه صرف افعالی اشنا شویم که بن آنها به حروف بی صدا ختم می شود.

نحوه صرف افعالی که بن آنها به حروف بی صدا ختم می شود

این افعال به دو دسته متفاوت تقسیم می شوند:

• افعالی که بن آنها یک سیلابی است
• افعالی که بن آنها چند سیلابی است

سیلاب یعنی چه؟

شاید از کلاس اول به خاطر داشته باشید که با مفهومی به نام “بخش کردن” کلمات آشنا می شدیم. برای بخش کردن کلمه، آنها را به بخش های کوچکی با توجه به تعداد حروف صدادار تقسیم میکردیم و برای ادای هر بخش یکبار دست خود را پایین می آوردیم. مثلا برای بخش کردن واژه “کشاورز” داشتیم:

کشاورز = کِ + شا + وَرز

پس کشاورز سه بخش یا سیلاب دارد. این روش در واقع تعداد سیلاب های هر واژه را نشان میدهد.

افعال یک سیلابی

افعالی که بن آنها به حرف بی صدا ختم می شود و یک سیلاب دارد (بن آنها یک سیلابی است) با توجه به جدول زیر صرف می شوند:

آخرین حرف صدادار در بن فعل	a/ı/o/u	e/i/ö/ü
Ben	-arım	-erim
Sen	-arsın	-ersin
O	-ar	-er
Biz	-arız	-eriz
Siz	-arsınız	-ersiniz
Onlar	-arlar	-erler

در جدول بالا بسته به اینکه آخرین حرف صدادار در بن فعل چه باشد، میتوانید نوع صرف آن را ببینید. اگر این جدول را با جدول درس قبل مقایسه کنید متوجه می شوید که این دو جدول بسیار مشابه هستند. تنها تفاوت اضافه شدن چند حرف به پسوندهاست پس یادگرفتن آنها اصلا سخت نیست.

برای درک بهتر نحوه صرف افعال سعی میکنیم فعل yazmak (به معنای نوشتن) را صرف کنیم. ابتدا نشانه مصدری را حذف میکنیم تا فعل به صورت بن yaz درآید. بن این فعل یک سیلابی است و آخرین حرف صدادار آن هم حرف a است. با توجه به این اطلاعات فعل را صرف میکنیم:

yazmak(yaz) – نوشتن
Ben yazarım	من مینویسم
Sen yazarsın	تو می نویسی
O yazar	او می نویسد
Biz yazarız	ما می نویسیم
Siz yazarsınız	شما می نویسید
Onlar yazarlar	آنها می نویسند

برای درک بهتر، فعل çizmek (به معنای کشیدن) را صرف میکنیم. ابتدا نشانه مصدری را از فعل حذف میکنیم و بن آن به صورت çiz خواهد بود. سپس با توجه به حرف صدادار آخر آن (حرف i) آن را به صورت زیر صرف میکنیم:

çizmek(çiz) – کشیدن
Ben çizerim	من می کشم
Sen çizersin	تو می کشی
O çizer	او می کشد
Biz çizeriz	ما می کشیم
Siz çizersiniz	شما می کشید
Onlar çizerler	آنها می کشند

افعال چند سیلابی

برای افعال چند سیلابی ای که بن آنها به حروف بی صدا ختم می شود. روش صرف فعل تا حد زیادی مشابه روندهای قبلی است و تنها تفاوت های اندکی در جدول صرف وجود دارد. جدول زیر روش صرف این افعال را نشان میدهد:

آخرین حرف صدادار در بن فعل	a/ı	e/i	o/u	ö/ü
Ben	-ırım	-irim	-urum	-ürüm
Sen	-ırsın	-irsin	-ursun	-ürsün
O	-ır	-ir	-ur	-ür
Biz	-ırız	-iriz	-uruz	-ürüz
Siz	-ırsınız	-irsiniz	-ursunuz	-ürsünüz
Onlar	-ırlar	-irler	-urlar	-ürler

برای یادگیری نحوه صرف میتوانید به مثال های زیر توجه کنید:

kullanmak(kullan) – استفاده کردن		düşünmek(düşün) – فکر کردن
Ben kullanırım	من استفاده میکنم	Ben düşünürüm	من فکر میکنم
Sen kullanırsın	تو استفاده می کنی	Sen düşünürsün	تو فکر می کنی
O kullanır	او استفاده می کند	O düşünür	او فکر می کند
Biz kullanırız	ما استفاده می کنیم	Biz düşünürüz	ما فکر می کنیم
Siz kullanırsınız	شما استفاده می کنید	Siz düşünürsünüz	شما فکر می کنید
Onlar kullanırlar	آنها استفاده می کنند	Onlar düşünürler	آنها فکر می کنند

با استفاده روند گفته شده میتوان تقریبا همه افعال در زبان ترکی استانبولی را در زمان حال ساده صرف کرد.

برای ثبت آگهی رایگان به سایت شهر 24مراجعه کنید