پسوندهای مهم 2 در زبان ترکی استانبولی

اصلی‌ترین ویژگی زبان ترکی، چسبانشی بودن آن است؛ به این معنی که بسیاری از حالت‌ها با وسیله پسوندها بیان می‌شوند. زبان ترکی از این لحاظ با زبان فارسی متفاوت است. به همین خاطر فارسی‌زبان‌ها باید توجه و تمرکز بیشتری روی پسوندها داشته باشند. بسیاری از حروف اضافه مانند از، در، به، برای و … که در فارسی قبل از اسامی می‌آید در زبان ترکی به صورت پسوند به انتهای واژه‌ها می‌چسبند، مثلا عبارت «در خانه» به ترکی می‌شود «خانه در». حالت‌های ملکی، مقایسه‎ای، ساختن اسم از فعل، ساختن صفت از فعل و… همگی با پسوند انجام می‌شوند.

پسوند ‎تشبیه gibi

پسوند gibi به معنای «مثل، مانند» است. این پسوند بعد از اسم می‌آید و برای مثال آوردن به کار می‌رود مثلا «مثل شکر شیرین»، به تفاوت ساختار تشبیه در زبان ترکی و فارسی توجه کنید:

فارسی:

• مانند، مثل + اسم + صفت

ترکی:

• صفت + مانند، مثل + اسم

فقط ضمایر در این حالت تشبیهی باید پسوند ملکی نیز بگیرند، مثلا:

مثل من	benim gibi
مثل تو	senin gibi
مثل او	onun gibi
مثل ما	bizim gibi
ما شما	sizin gibi
مثل آنها	onların gibi

چند مثال ببینید:

Senin gibi güzel (مثل تو خوشگل)

Amerika gibi büyük (مثل آمریکا بزرگ)

پسوند تشبیه kadar

پسوند kadar به معنای «قدر، اندازه» است و تفاوتش با gibi در این است که می‌توان بعد از آن صفت نیاورد، مثلا:

Babam kadar (به اندازه پدرم)

Dünya kadar (به قدر دنیا)

Bu kadar (این قدر)

O kadar (آنقدر)

پسوند için به معنای «برای»

نحوه استفاده از این پسوند نسبتا ساده است. پسوند için به واژه نمی‌چسبد و با یک فاصله بعد از واژه می‌آید. این پسوند برای همه اسامی تنها یک حالت دارد. به مثال‌های زیر توجه کنید:

Bunun için (برای این)

Parti için (برای مهمانی)

نکته

ضمایر وقتی بخواهند با واژه  içinبیایند باید به ضمایر پسوند ملکی چسباند، در جدول زیر می‌توانید ضمایر با پسوند «برای» را مشاهده کنید:

برای من	Benim için
برای تو	Senin için
برای او	Onun için
برای ما	Bizim için
برای شما	Sizin için
برای آنها	Onlar için

نکته

گاهی پسوند مفعولی -e/-a/ معنای «برای» می‌دهند، مثلا:

.Bunu sana aldım (این را برای تو خریدم.)

پسوندهای -den/-dan başka به معنای به جز، به غیر از

حرف اضافه به جز در ترکی به صورت پسوند «-den/-dan başka» می‌آید. طبق اصل تطابق آوایی اگر واژه‌ای به صدای بی‌واک ختم شود، پسوندش نیز باید با حرف بی‌واک شروع شود؛ بنابراین، برای این واژه‌ها پسوند به شکل-ten/-tan başka  در می‌آید، مثلا:

Benden başka (به غیر از من)

Ondan başka (به جز او)

پسوند ملکی

واژه‌هایی که بعد از ضمایر ملکی (به درس ضمایر رجوع کنید) یا اسامی می‌آیند باید مطابق با ضمیر ملکی و شخص پسوندی ملکی داشته باشند.

پسوند ملکی برای واژه‌هایی که حرف آخرشان صدادار است:

بر اساس اصل تطابق آوایی، ابتدای پسوندها بر اساس حرف آخر واژه‌ها عوض می‌شوند، مثلا برای پسوند miz- اگر آخرین حرف صدادار کلمه a,ı  باشد به  mız، اگر e,i باشد به miz ،  اگر o,u باشد به  muzو اگر ö,ü باشد به müz تبدیل می‌شوند. در جدول زیر ضمایر ملکی و پسوند ملکی به همراه مثالی آورده شده است:

ترجمه	مثال	پسوند ملکی	ضمیر ملکی
ماشین من	Benim arabam	-m	benim
ماشین تو	Senin araban	-n	senin
ماشین او	Onun arabası	-si/-sı/-su/-sü	onun
ماشین ما	Bizim arabamız	-miz/-mız/-muz/-müz	bizim
ماشین شما	Sizin arabanız	-niz/-nız/-nuz/-nüz	sizin
ماشین آنها	Onların arabaları	-leri/-ları	onlarin

توجه:

دو حرف صدادار نمی‌توانند پشت سر هم بیایند، به همین دلیل، در زمان سوم شخص مفرد یک s میانجی بین پسوند و واژه قرار گرفته است.

پسوند ملکی برای واژه‌هایی که حرف آخرشان بی‌صدا است:

اگر واژه‌ای که بعد از ضمیر ملکی آمده، مختوم به حرف بی‌صدا باشد، پسوند ملکی به صورت زیر می‌آید. بر اساس اصل تطابق آوایی، ابتدای پسوندها بر اساس حرف آخر واژه‌ها عوض می‌شوند، مثلا برای پسوند imiz- اگر آخرین حرف صدادار کلمه a,ı  باشد به  imız، اگر e,i باشد به imiz ،  اگر o,u باشد به  imuz و اگر ö,ü باشد به imüz تبدیل می‌شوند. در جدول زیر ضمایر ملکی و پسوند ملکی به همراه مثالی آورده شده است:

ترجمه	مثال	پسوند ملکی	ضمیر ملکی
دست من	Benim kolum	-im/-ım/-um/-üm	benim
دست تو	Senin kolun	-in/-ın/-un/-ün	senin
دست او	Onun kolu	-i/-ı/-u/-ü	onun
دست ما	Bizim kolumuz	-imiz/-ımız/-umuz/-ümüz	bizim
دست شما	Sizin kolunuz	-iniz/-ınız/-unuz/-ünüz	sizin
دست آنها	Onların kolları	-leri/-ları	onlarin

پسوندهای önce  و sonar به معنای قبل و بعد

حروف اضافه «قبل» و «بعد» در زبان ترکی مانند فارسی بعد از اسم می‌آیند، مثلا:

Bir gün önce (یک روز قبل)

İki ay sonar (دو ماه بعد)

نکته

معادل‌های عبارت‌های حرف اضافه‌ای «قبل از» و «بعد از» در زبان ترکی -den önce و -den sonar هستند، مثلا:

O günden önce (قبل از آن روز)

Akşamdan sonar (بعد از شب)

 

برای ثبت آگهی رایگان به سایت شهر 24 مراجعه کنید.

پسوندهای مهم 1 در زبان ترکی استانبولی

اصلی‌ترین ویژگی زبان ترکی، چسبانشی بودن آن است؛ به این معنی که بسیاری از حالت‌ها با وسیله پسوندها بیان می‌شوند. زبان ترکی از این لحاظ با زبان فارسی متفاوت است. به همین خاطر فارسی‌زبان‌ها باید توجه و تمرکز بیشتری روی پسوندها داشته باشند. بسیاری از حروف اضافه مانند از، در، به، برای و … که در فارسی قبل از اسامی می‌آید در زبان ترکی به صورت پسوند به انتهای واژه‌ها می‌چسبند، مثلا عبارت «در خانه» به ترکی می‌شود «خانه در». حالت‌های ملکی، مقایسه‎ای، ساختن اسم از فعل، ساختن صفت از فعل و… همگی با پسوند انجام می‌شوند.

پسوند جمع

وقتی پسوندهای ler- یا lar- به حرف آخر اسامی مفرد بچسبند، اسامی جمع می‌شوند. اگر حرف آخر اسامی حروف صدادار سخت (a, ı, o, u) باشند، پسوند جمع lar- و اگر حروف صدادار نرم (e, i, ö, ü) باشند پسوند ler- به اسامی اضافه می‌شود، مثلا:

Arabalar (ماشین‌ها)

Defterler (دفترها)

این موضوع استثناهایی نیز دارد که بیشتر مربوط به واژه‌هایی است که از زبان‌های دیگر وارد زبان ترکی شده اند.

پسوند پرسشی

این پسوند بر اساس اصل تطابق آوایی، چهار صورت متفاوت دارد: mi/mı/mu/mü

اگر آخرین حرف صدادار کلمه a,ı  باشد به  mı، اگر e,i باشد به mi ،  اگر o,u باشد به  muو اگر ö,ü باشد به mü تبدیل می‌شود.

?Ali doktor mu (علی دکتر است؟)

?Gözlük mü  (عینک هستند؟)

پسوند مفعولی

حرف اضافه «را» در زبان ترکی به صورت پسوند -i/-ı/-u/-ü/ بعد از اسامی می‌آید. پسوند –ı زمانی می‌آید که آخرین حرف صدادار واژه a, ı باشد. پسوند –i زمانی به کار می‌رود که آخرین حرف صدادار واژه e, i باشد. اگر آخرین حرف صدادار واژه o, u باشد پسوند u- و اگر ö, ü باشد پسوند ü استفاده می‌شود.

اگر آخرین حرف واژه صدادار بود باید y میانجی بین پسوند و واژه قرار بگیرد تا دو حرف صدادار پشت سر هم نیایند، مثلا:

Evi (خانه را)

Arabayı (ماشین را)

Kolu (دست را)

نکته

پسوند مفعولی اگر به ضمایر شخصی وصل شود، معنای کسی را می‌دهد. به جدول زیر توجه کنید:

من را	Beni
تو را	Seni
او را	Onu
ما را	Bizi
شما را	Sizi
آنها را	Onları

!Seni seviyorum (تو را دوست دارم!)

.Onu istemiyorum (او را نمی‌خواهم.)

پسوند مکانی به معنای «در»

در زبان ترکی حرف اضافه قبل از اسامی نمی‌آید بلکه به شکل پسوند به انتهای واژه می‌چسبد. حرف اضافه «در» در زبان ترکی da/de است. طبق اصل تطابق آوایی اگر واژه‌ای به صدای بی‌واک ختم شود، پسوند مکانش نیز باید با حرف بی‌واک شروع شود، بنابراین برای این واژه‌ها پسوند به شکل te/ta در می‌آید، مثلا:

Evde (در خانه)

Arabada (در ماشین)

Cepte (در جیب)

Parkta (در پارک)

نکته 1: این موضوع استثناهایی نیز دارد و واژه‌هایی که از زبان‌های دیگر وارد ترکی شده‌اند ممکن است این قوانین را زیرپا بگذارند.

نکته 2: پسوند مکانی da/de اگر به ضمایر شخصی وصل شود، معنای پیش کسی یا در دست کسی بودن می‌دهد. ابتدا به جدول زیر توجه کنید:

پیش من، دست من، نزد من	Bende
پیش تو، دست تو	Sende
پیش او، دست او	Onda
پیش ما، دست ما	Bizde
پیش شما، دست شما	Sizde
پیش آنها، دست آنها	Onlarda

مثال:

?Kitap kimde (کتاب دست کیست؟)

.Kitap bende (کتاب دست من است.)

.Sizde hiç para yok (نزد شما هیچ پولی نیست.)

توجه

هر گاه به ضمیر سوم شخص مفرد (o) پسوندی اضافه شود، حرف n میانجی بین‌شان قرار می‌گیرد تا دو حرف صدادار پشت سر هم نیایند.

پسوند den/-dan به معنای «از»

حرف اضافه «از» در زبان ترکی به عنوان پسوند به انتهای واژه می‌چسبد. طبق اصل تطابق آوایی اگر واژه‌ای به صدای بی‌واک ختم شود، پسوند نیز باید با حرف بی‌واک شروع شود، بنابراین برای این واژه‌ها پسوند «از» به شکل -ten/-tan در می‌آید، مثلا:

Buradan (از اینجا)

?Nereden (از کجا؟)

Evden (از خانه)

Sabahtan (از صبح)

نکته

پسوند den/-dan اگر به ضمایر شخصی وصل شود، معنای از کسی می‌دهد. به جدول زیر توجه کنید:

از من	Benden
از تو	Senden
از او	Ondan
از ما	Bizden
از شما	Sizden
از آنها	Onlardan

به چند مثال توجه کنید:

.Ondan hoşlanıyorum (از او خوشم می‌آید.)

.Sizden nefret ederim (از شما نفرت دارم.)

پسوند همراهی به معنای «با»

این پسوند دو حالت رسمی و محاوره‌ای دارد. پسوند ile حالت رسمی و قدیمی‌تر آن و پسوندهای -le/-la/ حالت محاوره‌ای و امروزی آن است. پسوند le- زمانی به واژه می‌چسبد که آخرین حرف صدادار واژه حرف صدادار سخت (a, ı, o, u) باشد. پسوند la-  زمانی به کار می‌رود که آخرین حرف صدادار واژه نرم (e, i, ö, ü) باشد. اگر آخرین حرف واژه حرف صدادار بود y میانجی بین پسوند و واژه قرار می‌گیرد تا دو حرف صدادار پشت سر هم نیاید، به مثال‌ها توجه کنید:

Uçakla (با هواپیما)

Metroyla (با مترو)

نکته

پسوند همراهی اگر به ضمایر شخصی وصل شود، معنای با کسی می‌دهد. به جدول زیر توجه کنید:

حالت غیررسمی  و محاوره‌ای	حالت رسمی و قدیمی‌تر	ضمیر فاعلی + پسوند همراهی
benle	benimle	با من
senle	seninle	با تو
onla	onunla	با او
bizle	bizimle	با ما
sizinle	sizinle	با شما
onlarla	onlarla	با آنها

نکته

اگر پسوند همراهی بین دو اسم بیاید در مفهوم «و» به کار می‌رود، مثلا:

.Benle sen gideriz (من و تو می‌رویم.)

پسوند -e/-a/ به معنای «به»

پسوند -e/-a/ به معنای به، به طرف، به سمت است. اگر آخرین حرف صدادار واژه‌ای که قبل از این پسوند بیاید سخت (a, ı, o, u) باشد پسوند –a و اگر حرف صدادار نرم (e, i, ö, ü) باشد پسوند e-  می‌آید. اگر حرف آخر واژه صدادار باشد y میانجی بین واژه و پسوند قرار می‌گیرد تا دو حرف صدادار پشت سر هم نیایند، مثلا:

Eve (به خانه)

Arabaya (به ماشین)

Parka (به سمت پارک)

?Nereye (به کجا)

نکته

پسوند -e/-a/ اگر به ضمایر شخصی وصل شود، معنای به کسی می‌دهد. کاربرد این پسوند با کاربرد حرف اضافه «به» در زبان فارسی متفاوت است. مثلا در فارسی می‌گوییم «از من بپرس» اما در زبان ترکی می‌گویند «به من بپرس». «از من بپرس» در زبان ترکی مفهوم دیگری دارد و به معنای «حال من را بپرس، جویای احوال من بشو» به کار می‌رود. به جدول زیر توجه کنید:

به من	Bana
به تو	Sana
به او	Ona
به ما	Bize
به شما	Size
به آنها	Onlara

توجه

در اول شخص و دوم شخص مفرد اتصال پسوند به ضمیر بی‌قاعده است و باید آن را حفظ کنید، مثال:

.Bana sor (از من سوال کن.)

پسوند فاصله به معنای «تا»

پسوند  -e/-a/ kadar به معنای تا است. اگر آخرین حرف صدادار واژه‌ای که قبل از این پسوند بیاید سخت (a, ı, o, u) باشد پسوند –a و اگر حرف صدادار نرم (e, i, ö, ü) باشد پسوند e-  می‌آید. اگر حرف آخر واژه صدادار باشد y میانجی بین واژه و پسوند قرار می‌گیرد تا دو حرف صدادار پشت سر هم نیایند، مثلا:

Sabaha kadar (تا صبح)

?Nereye kadar (تا کجا؟)

Türkiye’den Almanya’ya kadar (از ترکیه تا آلمان)

نکته

گاهی اوقات در حالت محاوره و غیر رسمی واژه kadar حذف می‎شود، مثلا:

Antalya’dan Adena’ya (از آنتالیا تا آدنا)

 

 

 

مکرومه بافی

 

برای ثبت آگهی رایگان به سایت شهر 24 مراجعه کنید.

صفات در زبان ترکی استانبولی

صفت‌ها اسم را توصیف می‌کنند و کیفیت و چگونگی افراد، اشیاء، مکانها و … را بیان می‌کنند. صفت‌ها تنها یک شکل و ساختار دارند یعنی چه برای اسم مفرد چه اسم جمع از یک حالت صفت استفاده می‌کنیم. همه واژه‌هایی که نشاندهنده رنگ، شکل، تعداد، حالت، جنس و … اسامی باشند، صفت محسوب می‌شوند. در زبان ترکی برخلاف زبان فارسی، صفات قبل از اسم می‌آیند. به مثال‌ها نگاه کنید:

Beyaz ev (خانه سفید)

Güzel araba (ماشین زیبا)

صفات در زبان ترکی می‌توانند به عنوان اسم نیز به کار روند. این کاربرد تا حدودی در زبان فارسی نیز رایج است، مثلا می‌گوییم «جوان‌ها پرانرژی هستند» یا «قرمزه گرانتر است». در زبان ترکی نیز مشابه چنین جملاتی ساخته می‌شود:

.Kırmızı pahalı (قرمزه گرانتر است.)

.Gençler daha hareketlidir (جوان ها پرانرژی هستند.)

توجه

توجه کنید که موصوف هیچ پسوندی به خود نمی‌گیرد.

صفت تفضیلی

 پسوند –تر که نشانه صفت تفضیلی در فارسی است در زبان ترکی به صورت پیشوند نمایش داده می‌شود. پیشوند daha معادل –تر در فارسی است، مثلا daha güzel یعنی زیباتر و daha büyük یعنی بزرگتر. به چند مثال توجه کنید:

. Sen daha güzelsin (تو زیباتری.)

نکته

اگر بخواهید چیزی را به صورت منفی مقایسه کنید به جای daha از daha az استفاده کنید. در زبان فارسی این گونه صفات را مقایسه نمی‌کنیم:

daha az hızlı (کمتر سریع)

نکته

اگر بخواهید دو چیز را با هم مقایسه کنید، باید بعد به اسم اول پسوند den/dan به معنای «از» را اضافه کنید، مثلا:

.Ben senden daha zekiyim (من از تو باهوش‌تر هستم.)

نکته

وقتی دو چیز در یک صفت با هم برابر هستند برای مقایسه از ساختار زیر استفاده می‌کنیم:

اسم اول + de + اسم دوم + kadar + صفت

.Beril de Gökçe kadar güzel (بریل به اندازه گوچکه زیبا است.)

.Ben de senin kadar güzelim (من به اندازه تو زیبا هستم.)

توجه

توجه کنید که اگر اسم دوم به صورت ضمیر بیاید باید با پسوند ملکی همراه باشد مانند (benim, senin, bunun, şunun).

صفات عالی

اگر قبل از صفت پیشوند “en” را قرار بدهید آن صفت عالی می‌شود و معنای (ترین) می‌دهد، مانند:

en hızlı (سریع‌ترین)

en yavaş (یواش‌ترین)

وقتی بخواهید در جمله از صفت عالی استفاده کنید باید ابتدا صفت عالی را بیاورید، بعد از آن ضمیر را به صورت ملکی بیاورید، مثلا:

.En güzel benim (من زیباترین هستم.)

.Bu sınıftaki en güzel kız sensin (در این کلاس، تو زیباترین هستی.)

نکته

عدد یک (bir) هم می‌تواند صفت و هم حرف تعریف نامعین باشد. اگر به تعداد اشاره کند، صفت و اگر به نامشخص بودن اسمی اشاره کند حرف تعریف نامعین محسوب می‌شود، به مثال‌ها توجه کنید:

Sınavdan sadece bir öğrenci geçebildi (تنها یک دانش‌آموز می‌تواند در امتحان قبول شود)

در اینجا bir عدد است.

Bir öğrenci daima derslerine çalışmalıdır (یک دانش‌آموز همیشه باید درس‌هایش را بخواند)

در اینجا bir حرف تعریف نامعین است.

 

برای ثبت آگهی رایگان به سایت شهر 24 مراجعه کنید.

 

زمان آینده در زبان ترکی استانبولی

زمان آینده در زبان ترکی با پسوندهای acak/ecek درست می‌شود. این پسوند به همراه شناسه (پسوند شخصی) به بن فعل می‌چسبند. بن فعل با حذف کردن پسوندهای mak/mek از مصدر فعل حاصل می‌شود، برای مثال بن فعل yazmak می‌شود yaz.

چهار حالت مثبت، منفی، سوالی مثبت و سوالی منفی، هر کدام پسوند خاص خود را دارند.

حالت مثبت

بر اساس آخرین حرف صدادار بن فعل، یکی از پسوندهای acak یا ecek را به بن فعل اضافه می‌کنیم. بعد از آن هم شناسه را به فعل متصل می‌کنیم. اگر بن فعل به حرف صدادار مختوم می‌شد، قبل از پسوند و بن یک y میانجی اضافه می‌کنیم. بر اساس اصل تظابق حروف بی‌صدا، برای اول شخص مفرد و اول شخص جمع، حرف k پسوند به ğ تبدیل می‌شود. مثال:

Sen yazacaksın (تو خواهی نوشت)

در جدول زیر می‌توانید حالت‌های مختلف این زمان را مطابق اصل تطابق آوایی ببینید:

e/i/ö/ü	a/ı/o/u	آخرین حرف صدادار بن فعل
-[y]eceğim	-[y]acağım	Ben
-[y]eceksin	-[y]acaksın	Sen
-[y]ecek	-[y]acak	O
-[y]eceğiz	-[y]acağız	Biz
-[y]eceksiniz	-[y]acaksınız	Siz
-[y]ecekler	-[y]acaklar	Onlar

حالت منفی

برای ساخت حالت منفی در آینده، بر اساس آخرین حرف صدادار بن فعل، یکی از پسوندهای me یا ma را به بن فعل اضافه می‌کنیم. بعد از آن acak/ecek را به فعل متصل می‌کنیم. برای اینکه دو حرف صدادار کنار هم قرار نگیرند، قبل از پسوند و بن یک y میانجی اضافه می‌کنیم. برعکس حالت مثبت، در حالت منفی y میانجی همیشه استفاده می‌شود. آخر سر هم شناسه را اضافه می‌کنیم. مثال:

Sen yazmayacaksın (تو نخواهی نوشت)

در جدول زیر می‌توانید حالت‌های مختلف این زمان را مطابق اصل تطابق آوایی ببینید:

e/i/ö/ü	a/ı/o/u	آخرین حرف صدادار بن فعل
-meyeceğim	-mayacağım	Ben
-meyeceksin	-mayacaksın	Sen
-meyecek	-mayacak	O
-meyeceğiz	-mayacağız	Biz
-meyeceksiniz	-mayacaksınız	Siz
-meyecekler	-mayacaklar	Onlar

سوالی مثبت

برای ساختن سوال مثبت، بعد از پسوند آینده acak/ecek فعل را به دو نیم تقسیم می‌کنیم و mı/mi و شناسه را به آن اضافه می‌کنیم. Onlar از این قانون پیروی نمی‌کند و تنها به انتهای فعل mı/mi اضافه می‌شود. برای اول شخص مفرد و اول شخص جمع، برای جلوگیری از پشت سر هم آمدن دو حرف صدادار، حرف میانجی y را بین پسوند و فعل می‌آوریم. مثال:

?Sen yazacak mısın (آیا خواهی نوشت؟)

در جدول زیر می‌توانید حالت‌های مختلف این زمان را مطابق اصل تطابق آوایی ببینید:

e/i/ö/ü	a/ı/o/u	آخرین حرف صدادار بن فعل
-[y]ecek miyim	-[y]acak mıyım	Ben
-[y]ecek misin	-[y]acak mısın	Sen
-[y]ecek mi	-[y]acak mı	O
-[y]ecek miyiz	-[y]acak mıyız	Biz
-[y]ecek misiniz	-[y]acak mısınız	Siz
-[y]ecekler mi	-[y]acaklar mı	Onlar

سوالی منفی

سوال منفی ساختن در زمان آینده مشابه سوال مثبت ساختن در این زمان است. فعل بعد از پسوند mayacak/meyecek به دو نیم تقسیم می‌شود، بعد از آن mı/mi به همراه شناسه در ادامه فعل می‌آیند. Onlar استثنا است و تنها با اضافه کردن mı/mi به انتهای فعل ساخته می‌شود. مثال:

Sen yazmayacak mısın (تو نخواهی نوشت)

در جدول زیر می‌توانید حالت‌های مختلف این زمان را مطابق اصل تطابق آوایی ببینید:

e/i/ö/ü	a/ı/o/u	آخرین حرف صدادار بن فعل
-meyecek miyim	-mayacak mıyım	Ben
-meyecek misin	-mayacak mısın	Sen
-meyecek mi	-mayacak mı	O
-meyecek miyiz	-mayacak mıyız	Biz
-meyecek misiniz	-mayacak mısınız	Siz
-meyecekler mi	-mayacaklar mı	Onlar

زمان آینده فعل بودن

فعل بودن در زمان آینده olmak است که صرف می‌شود:

حالت مثبت

خواهیم بود	olacağız	خواهم بود	olacağım
خواهید بود	olacaksınız	خواهی بود	olacaksın
خواهند بود	olacaklar	خواهد بود	olacak

حالت منفی

نخواهیم بود	olmayacağız	نخواهم بود	olmayacağım
نخواهید بود	olmayacaksınız	نخواهی بود	olmayacaksın
نخواهند بود	olmayacaklar	نخواهد بود	olmayacak

سوالی مثبت

خواهیم بود؟	olacak mıyız?	خواهم بود؟	olacak mıyım?
خواهید بود؟	olacak mısınız?	خواهی بود؟	olacak mısın?
خواهند بود؟	olacaklar mı?	خواهد بود؟	olacak mı?

سوالی منفی

نخواهیم بود؟	olmayacak mıyız?	نخواهم بود؟	olmayacak mıyım?
نخواهید بود؟	olmayacak mısınız?	نخواهی بود؟	olmayacak mısın?
نخواهند بود؟	olmayacaklar mı?	نخواهد بود؟	olmayacak mı?

 

 

برای ثبت آگهی رایگان به سایت شهر 24 مراجعه کنید.

زمان گذشته استمراری در زبان ترکی استانبولی

زمان گذشته استمراری در زبان ترکی استانبولی برای بیان اعمالی است که در گذشته برای مدتی به طول انجامیده است، مثلا نگاه می‌کرد، می‌کشید.

حالت مثبت

برای ساختن حالت مثبت این فعل باید بن فعل را بشناسیم. بن فعل با حذف کردن پسوندهای mak/mek از مصدر فعل حاصل می‌شود، برای مثال بن فعل yazmak می‌شود yaz. پسوندهای مخصوص این زمان -i/-ı/-u/-ü هستند که بر اساس اصل تطابق آوایی و با توجه به آخرین حرف صدادار بن فعل یکی از این پسوندها به بن وصل می‌شود. بعد از آن پسوند استمرار yor و در آخر پسوند گذشته و شناسه به بن فعل می‌چسبند.

نکته: در سوم شخص جمع پسوند lar قبل از dı می آید. اگر آخرین حرف بن فعل، یکی از حروف ç/f/h/k/s/ş/t/p بود، حرف d در پسوند به t تبدیل می‌شود (tı/ti/tu/tü).

در جدول زیر می‌توانید صرف فعل رفتن (gitmek) در زمان گذشته استمراری را ببینید:

می‌رفتیم	gidiyorduk	می‌رفت	gidiyordum
می‌رفتید	gidiyordunuz	می‌رفتی	gidiyordun
می‌رفتند	gidiyorlardı	می‌رفت	gidiyordu

حالت منفی

برای منفی کردن، کافی است پسوند منفی کننده mi/mı/mu/mü را قبل از پسوند استمراری yor بیاوریم.

نمی‌دانستیم	bilmiyorduk	نمی‌دانستم	bilmiyordum
نمی‌دانستید	bilmiyordunuz	نمی‌دانستی	bilmiyordun
نمی‌دانستند	bilmiyorlardı	نمی‌دانست	bilmiyordu

حالت سوالی

برای سوالی مثبت و منفی، کافی است بعد از فعل مثبت و منفی پسوند پرسشی muy را به علاوه پسوند گذشته و شناسه بیاورید، مثلا:

?anlamıyor muydum (نمی‌فهمیدم؟)

?istiyor muydum (می‌خواستم؟)

 

برای ثبت آگهی رایگان به سایت شهر 24 مراجعه کنید.

زمان حال کامل استمراری در زبان ترکی استانبولی

حال کامل استمراری یا ماضی نقلی استمراری در زبان فارسی معادل ندارد و ما از این زمان استفاده نمی‎کنیم. این زمان مابین زمان حال کامل و گذشته استمراری است، مثل این که در فارسی بگوییم «می‌رفته‌ام، می‌خریده است». در زبان ترکی، برای نقل قول در زمان گذشته و بیان اعمالی است که در گذشته انجام شده ولی ما آن را ندیده‌ایم و تنها قصد نقل قول آن را داریم.

حالت مثبت

برای ساخت این زمان، ابتدا طبق اصل تطابق آوایی یکی از پسوندهای -i/-ı/-u/-ü به بن فعل اضافه می‌شود. بن فعل با حذف کردن پسوندهای mak/mek از مصدر فعل حاصل می‌شود، برای مثال بن فعل yazmak می‌شود yaz. بعد از آن پسوند استمرار yor و پسوند نقلی muş و در آخر هم پسوند زمان حال و شناسه به بن فعل اضافه می‌شوند.

در جدول زیر، صرف فعل رفتن (gitmek) در زمان حال کامل استمراری آمده است:

می‌رفته‌ایم	gidiyormuşuz	می‌رفته‌ام	gidiyormuşum
می‌رفته‌اید	gidiyormuşsunuz	می‌رفته‌ای	gidiyormuşsun
می‌رفته‌اند	gidiyorlarmış	می‌رفته‌است	gidiyormuş

نکته

در سوم شخص جمع پسوند lar قبل از dı می آید. اگر آخرین حرف بن فعل، یکی از حروف ç/f/h/k/s/ş/t/p بود، حرف d در پسوند به t تبدیل می‌شود (tı/ti/tu/tü).

حالت منفی

برای منفی کردن، کافی است پسوند منفی کننده mi/mı/mu/mü را قبل از پسوند استمراری yor بیاوریم، مثلا dinlemiyormuşum (گوش نمی‌کرده‌ام)

حالت سوالی منفی و مثبت

برای سوالی مثبت و منفی، کافی است بعد از فعل مثبت و منفی پسوند پرسشی muy را به علاوه پسوند نقلی و شناسه بیاورید، مثلا:

?istiyor muymuşum (می‌خواسته‌ام؟)

?anlamıyor muymuşsun (نمی‌فهمیده‌ای؟)

 

 

برای ثبت آگهی رایگان به سایت شهر 24 مراجعه کنید.

زمان حال استمراری در زبان ترکی استانبولی

زمان حال استمراری در زبان ترکی با پسوند yor ساخته می‌شود. این پسوند به بن فعل می‌چسبد و به آن شناسه (پسوند شخصی) اضافه می‌شود. بن فعل با حذف کردن پسوندهای mak/mek از مصدر فعل حاصل می‌شود، برای مثال بن فعل yazmak می‌شود yaz.

چهار حالت مثبت، منفی، سوالی مثبت و سوالی منفی، هر کدام پسوند خاص خود را دارند.

حال استمراری مثبت

برای ساختن حالت مثبت زمان حال استمراری، باید به بن فعل توجه کنیم. اگر آخرین حرف بن فعل حرف صدادار بود، باید آن را حذف کنید. بعد بر اساس آخرین حرف صدادار بن فعل و بر اساس اصل تطابق آوایی، یکی از پسوندهای “ı/i/u/ü” را انتخاب می‌کنیم. بعد از آن پسوند زمان استمراری yor و بعد از آن شناسه (پسوند شخصی) را اضافه می‌کنیم. مثال:

Ben yazıyorum (من می‌نویسم)

در جدول زیر می‌توانید حالت‌های مختلف این زمان را مطابق اصل تطابق آوایی ببینید:

ö/ü	o/u	e/i	a/ı	آخرین حرف صدادار بن فعل
-üyorum	-uyorum	-iyorum	-ıyorum	ben
-üyorsun	-uyorsun	-iyorsun	-ıyorsun	sen
-üyor	-uyor	-iyor	-ıyor	O
-üyoruz	-uyoruz	-iyoruz	-ıyoruz	Biz
-üyorsunuz	-uyorsunuz	-iyorsunuz	-ıyorsunuz	Siz
-üyorlar	-uyorlar	-iyorlar	-ıyorlar	onlar

حال استمراری منفی

برای ساختن حالت منفی زمان حال استمراری باز به سراغ بن فعل می‎رویم، اما برخلاف حالت مثبت، هیچ حرفی از بن را حذف نمی‌کنیم. به بن فعل یکی از پسوندهای mı/mi/mu/mü را بر اساس اصل تطابق آوایی می‌گذاریم. بعد از آن پسوند حال استمراری yor و پسوند شخصی (شناسه) را پشت سر هم می‌آوریم. مثال:

Ben yazmıyorum (من نمی‌نویسم)

در جدول زیر می‌توانید حالت‌های مختلف این زمان را مطابق اصل تطابق آوایی ببینید:

ö/ü	o/u	e/i	a/ı	آخرین حرف صدادار بن فعل
-müyorum	-muyorum	-miyorum	-mıyorum	ben
-müyorsun	-muyorsun	-miyorsun	-mıyorsun	sen
-müyor	-muyor	-miyor	-mıyor	O
-müyoruz	-muyoruz	-miyoruz	-mıyoruz	Biz
-müyorsunuz	-muyorsunuz	-miyorsunuz	-mıyorsunuz	Siz
-müyorlar	-muyorlar	-miyorlar	-mıyorlar	onlar

سوالی مثبت

برای سوالی کردن مثبت زمان حال استمراری، فعل را بعد از yor جدا می‌کنیم و mu را قبل از شناسه اضافه می‌کنیم. ضمیر Onlar استثنا است: در این حالت، تنها mı را به انتهای فعل اضافه می‌کنیم. برای اول شخص مفرد و اول شخص جمع، چون دو حرف صدادار نمی‌توانند پشت سر هم بیایند، حرف y میانجی را اضافه می‌کنیم. مثال:

?Ben yazıyor muyum (آیا من دارم می‌نویسم؟)

در جدول زیر می‌توانید حالت‌های مختلف این زمان را مطابق اصل تطابق آوایی ببینید:

ö/ü	o/u	e/i	a/ı	آخرین حرف صدادار بن فعل
-üyor muyum	-uyor muyum	-iyor muyum	-ıyor muyum	ben
-üyor musun	-uyor musun	-iyor musun	-ıyor musun	sen
-üyor mu	-uyor mu	-iyor mu	-ıyor mu	O
-üyor muyuz	-uyor muyuz	-iyor muyuz	-ıyor muyuz	Biz
-üyor musunuz	-uyor musunuz	-iyor musunuz	-ıyor musunuz	Siz
-üyorlar mı	-uyorlar mı	-iyorlar mı	-ıyorlar mı	onlar

سوالی منفی

سوالی منفی ساختن مشابه سوالی مثبت ساختن است. فعل منفی را به دو قسمت تقسیم می‌کنیم و بعد از yor واژه mu و شناسه می‌آوریم. Onlar از این قانون پیروی نمی‌کند و تنها به انتهای فعل mı اضافه می‌شود. مثال:

?Ben yazmıyor muyum (آیا من نمی‌نویسم؟)

در جدول زیر می‌توانید حالت‌های مختلف این زمان را مطابق اصل تطابق آوایی ببینید:

ö/ü	o/u	e/i	a/ı	آخرین حرف صدادار بن فعل
-müyor muyum	-muyor muyum	-miyor muyum	-mıyor muyum	ben
-müyor musun	-muyor musun	-miyor musun	-mıyor musun	sen
-müyor mu	-muyor mu	-miyor mu	-mıyor mu	O
-müyor muyuz	-muyor muyuz	-miyor muyuz	-mıyor muyuz	Biz
-müyor musunuz	-muyor musunuz	-miyor musunuz	-mıyor musunuz	Siz
-müyorlar mı	-muyorlar mı	-miyorlar mı	-mıyorlar mı	onlar

 

 

 

برای ثبت آگهی رایگان به سایت شهر 24 مراجعه کنید.

فعل وجهی "توانستن"

در زبان ترکی استانبولی، وجه توانستن با پسوندهای abil/ebil درست می‌شود. با توجه به آخرین حرف صدادار بن فعل، یکی از پسوندها  را انتخاب می‌کنیم. این وجه در هر زمانی می‌تواند به کار رود اما معمولا در زمان حال ساده ساخته می‌شود.

حالت مثبت

برای ساختن وجه توانستن در حالت مثبت ابتدا بن فعل را می‌نویسیم. بعد با توجه به آخرین حرف صدادار بن فعل، یکی از پسوندهای توانستن را انتخاب می‌کنیم. اگر آخرین حرف صدادار بن a/ı/o/u بود abil– و اگر e/i/ö/ü بود ebil– را می‌نویسیم. اگر دو حرف صدادار کنار هم قرار گرفتند، یک y میانجی بینشان قرار می‌دهیم. بعد از آن هم پسوند زمان و شناسه را اضافه می‌کنیم.

مثال:

Sen yazabilirsin (تو می‌توانی بنویسی)

در جدول زیر می‌توانید مثال‌هایی برای هر شخص ببینید:

من می‌توانم بنویسم	Ben yazabilirim
تو می‌توانی بشنوی	Sen duyabilirsin
او می‌تواند بخواند	O okuyabilir
ما می‌توانیم شنا کنیم	Biz yüzebiliriz
شما می‌توانید نگاه کنید	Siz izleyebilirsiniz
آنها می‌توانند بیایند	Onlar gelebilirler

حالت منفی

برای ساختن حالت منفی وجه توانستن یکی از حروف a/e را قبل از پسوندهای منفی کننده ma/me قرار می‌دهیم و آن را به بن فعل می‌چسبانیم. انتخاب بین از این پسوندها به آخرین حرف صدادار بن فعل بستگی دارد. اگر آخرین حرف صدادار یکی از حروف a/ı/o/u بود ama– و اگر e/i/ö/ü بود eme– را می‌نویسیم. اگر بن فعل با حرف صدادار تمام می‌شد، برای جلوگیری از پشت سرهم آمدن دو حرف صدادار، یک y میانجی بین پسوند و بن قرار می‌دهیم. در آخر هم پسوند زمان و شناسه را به بن فعل اضافه می‌کنیم.

مثال:

Sen yazamazsin (تو نمی‌توانی بنویسی)

در جدول زیر می‌توانید مثال‌هایی برای هر شخص ببینید:

من نمی‌توانم بنویسم	Ben yazamam
تو نمی‌توانی بشنوی	Sen duyamazsın
او نمی‌تواند بخواند	O okuyamaz
ما نمی‌توانیم شنا کنیم	Biz yüzemeyiz
شما نمی‌توانید نگاه کنید	Siz izleyemezsiniz
آنها نمی‌توانند بیایند	Onlar gelemezler

برای ثبت آگهی رایگان به سایت شهر 24 مراجعه کنید.

حالت مجهول در زبان ترکی استانبولی

حالت مجهول، جمله‌ای است که کننده کار (فاعل) در آن مشخص نیست. در زبان ترکی استانبولی، با اضافه کردن پسوند مجهول‌ساز به بن فعل می‌توان حالت مجهول را ساخت. بن فعل با حذف کردن پسوندهای mak/mek از مصدر فعل حاصل می‌شود، برای مثال بن فعل yazmak می‌شود yaz.

سه نوع پسوند مجهول‌ساز در زبان ترکی وجود دارد که بر اساس نوع بن فعل هر کدام برای دسته خاصی از افعال به کار می‌روند. برای دسته‌بندی افعال باید به آخرین حرف بن فعل نگاه کرد و دید آیا حرف صدادار است یا بی‌صدا.

حالت اول

حالت اول مربوط به دسته‌ای از افعال می‌شود که حرف آخر بن فعل صدادار باشد. برای مجهول کردن این دسته از افعال کافی است که پسوند n را به بن فعل وصل کنیم. به مصدرهای معلوم و مجهول زیر توجه کنید:

ترجمه	مجهول	ترجمه	معلوم
دیده شدن	izlenmek	دیدن	izlemek
خوانده شدن	okunmak	خواندن	okumak
شسته شدن	yıkanmak	شستن	yıkamak

مثال:

.Ben video izledim (من ویدئو دیدم)

.Video izlendi (ویدئو دیده شد)

.Müezzin ezan okuyacak (موذن اذان خواند)

.Ezan okunacak (اذان خوانده شد)

حالت دوم

حالت دوم مربوط به دسته‌ای از افعال می‌شود که حرف آخر بن فعل حرف /l/ باشد. برای مجهول کردن این دسته از افعال کافی است که به آخرین حرف صدادار بن نگاه کنیم و بر اساس آن یکی از پسوندهای مجهول‌ساز ın/in/un/ün را به بن فعل وصل کنیم. در جدول زیر می‌توانید نحوه تفکیک این پسوندها را ببینید:

ö/ü	o/u	e/i	a/ı	آخرین حرف صدادار بن
-ün	-un	-in	-ın	پسوند

 

به مصدرهای معلوم و مجهول زیر توجه کنید:

ترجمه	مجهول	ترجمه	معلوم
پیدا شدن	bulunmak	پیدا کردن	bulmak
پاک شدن	silinmek	پاک کردن	Silmek
خریده شدن	satın alınmak	خریدن	satın almak

مثال:

.Ben anahtar buldum (من یک کلید پیدا کردم)

.Anahtar bulundu (یک کلید پیدا شد)

.Onlar bu arabayı satın aldılar (آنها این ماشین را خریدند)

.Bu araba satın alındı (این ماشین خریده شد)

حالت سوم

حالت سوم مربوط به دسته‌ای از افعال می‌شود که حرف آخر بن فعل آنها همه حروف بی‌صدا به غیر از حرف /l/ باشد. برای مجهول کردن این دسته از افعال کافی است که به آخرین حرف صدادار بن نگاه کنیم و بر اساس آن یکی از پسوندهای مجهول‌ساز ıl/il/ul/ül  را به بن فعل وصل کنیم. در جدول زیر می‌توانید نحوه تفکیک این پسوندها را ببینید:

ö/ü	o/u	e/i	a/ı	آخرین حرف صدادار بن
-ül	-ul	-il	-ıl	پسوند

به مصدرهای معلوم و مجهول زیر توجه کنید:

ترجمه	مجهول	ترجمه	معلوم
باز شدن	açılmak	باز کردن	açmak
فراموش شدن	unutulmak	فراموش کردن	unutmak
دوست داشته شدن	beğenilmek	دوست داشتن	beğenmek

 

مثال:

.Ben pencereyi açtım (من پنجره را باز کردم)

.Pencere açıldı (پنجره باز شد)

.Sen çantayı trende unuttun (تو کیف را در قطار فراموش کردی)

.Çanta trende unutuldu (کیف در قطار فراموش شد)

برای ثبت آگهی رایگان به سایت شهر 24 مراجعه کنید

افعال در زبان ترکی استانبولی

افعال در زبان ترکی استانبولی دارای مشخصه های متفاوتی نسبت به فارسی هستند. در این درس با ساختار افعال در این زبان آشنا می شویم.

مصدر

در زبان فارسی با اضافه کردن –َن به ریشه فعل مصدر ساخته می‌شود، مثلا خوردن، نوشتن. شکل مصدری افعال در زبان ترکی با پسوند –mek/-mak ساخته می‌شوند. در فرهنگ لغت، افعال به صورت مصدری خود آمده اند، مثلا:

Uyumak = uyu + mak (خوابیدن)

Bilmek = bil + mek (دانستن)

نکته

حالت مصدری فعل بدون پسوند، حالت امری فعل نیز هست. اگر از مصدر فعل –mek و –mak را حذف کنیم فعل امری مثبت و اگر تنها k-  را حذف کنیم، فعل امر منفی درست می‌شود، مثلا:

Gelmek (آمدن)

Gel (بیا) / gelme (نیا)

Bakmak (نگاه کردن)

Bak (نگاه کن) / bakma (نگاه نکن)

منفی کردن افعال

برای منفی کردن افعال در زبان ترکی، کافی است پسوند –me/ -ma را به ریشه فعل بچسبانید، مثلا:

Gelmek (آمدن)

Gel- (ریشه فعل آمدن است)

Gel + me = gelme

Gelme + mek = gelmemek (نیامدن)

Yorulmark (خسته شدن)

Yorul + ma + mak (خسته نشدن)

برای ثبت آگهی رایگان به سایت شهر 24مراجعه کنید